Gaiplik Nedir Gaiplik İsteminin Düşmesi
Gaiplik Nedir? / Gaip kişi, ortada olmayan ve nerede olduğu bilinmeyen kişi anlamına gelmektedir. Mahkemenin kişinin gaipliğine karar vermesi halinde kişinin hukuki kişiliği de son bulacaktır.
Bir kimsenin mahkeme tarafından gaip olarak kabul edilebilmesi, gaipliğine karar verilebilmesi için bazı şartların varlığı gerekir.
- Kişinin ölüm tehlikesi içinde kaybolmuş olması gerekir ya da kendisinden uzun bir süredir haber alınamıyor olmasıyla birlikte ölümü ile alakalı kuvvet bir olasılığın var olması gerekir.
- Mahkemeden gaiplik kararının istenebilmesi için ölüm tehlikesi içinde kaybolmasının üzerinden en az 1 yıl ve uzun süredir haber alınamamasının üzerinden en az 5 yıl süre geçmiş olması gerekir.
- Hakları söz konusu gaip kişinin ölümüne bağlı olan ilgililerin mahkemeden gaiplik kararı için talepte bulunmaları gerekmektedir.
Gaiplikte İlan Prosedürü : Türk Medeni Kanunu m.33/2’ye göre ,
“Mahkeme, gaipliğine karar verilecek kişi hakkında bilgisi bulunan kimseleri, belirli bir sürede bilgi vermeleri için usulüne göre yapılan ilanla çağırır. Bu süre, ilk ilanın yapıldığı günden başlayarak en az 6 aydır.”
- Hakim kişinin ortaya çıkması için ve kişi hakkında bilgisi bulunanların mahkemeye başvurarak bilgi verebilmesi için en az 2 defa ilan yapar, gerekli görürse daha fazla sayıda ilan yapabilir.
- İki ilan arasındaki süre en az 6 ay olmalıdır.
- İlan Resmi Gazete, yerel gazete veya ulusal gazetelerde yapılabilir.
Gaiplik Nedir? Gaiplik İsteminin Düşmesi
T.C. BURSA 8. SULH HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNDEN
ESAS NO : 2021/210 E.
“Mahkememizde görülmekte olan Gaipliğe Karar Verilmesi davası nedeniyle ; Davacı Nuran SEVİMLİ, abisi Kamuran SEVİMLİ’nin 2007 yılından bu yana kayıp olması nedeniyle gaipliğine karar verilmesini talep ettiğinden; TMK 33/2 mad. Gereğince, ilan tarihinden itibaren 6 ay içerisinde Sakarya ili, Çaybaşıyenköy İlçesi, Cilt no : 57, Hane no : 423’da nüfusa kayıtlı Naci ve Sabiha oğlu 02/10/1969 doğumlu 49789122978 T.C kimlik numaralı Kamuran SEVİMLİ’nin ÖLÜ veya SAĞ olduğuna dair bilgi sahibi olanların mahkememize gerek bilgi vermeleri aksi takdirde Gaipliğine karar verileceği hususu ilanen tebliğ olunur.”
GAİPLİK İSTEMİNİN DÜŞMESİ / Gaipliğine karar verilecek kişi hakkında gaiplik isteminin düşmesi üç halde mümkün olacaktır.
- Gaipliğine karar verilecek kişinin, ilan süresi dolmadan ortaya çıkması halinde gaiplik istemi düşer.
- Gaipliğine karar verilecek kişinin kendisinden haber alınması halinde gaiplik istemi düşer.
- Gaipliğine karar verilecek kişinin öldüğü tarihin tespit edilebilmesi halinde gaiplik istemi düşer.
Gaiplik Nedir? Gaiplik İsteminin Düşmesi
18. Hukuk Dairesi
2014/3353 E.
2014/9089 K.
MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 10. Sulh Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 03/12/2013
NUMARASI : 2013/195-2013/776
Dava dilekçesinde, gaiplik kararının kaldırılması istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacılar vekili dava dilekçesinde; … parsel sayılı taşınmazın hissedarlarından “H.. G..”in 27.05.2004 tarihinde gaipliğine karar verilmiş ise de, bu kişinin gaip olmadığı, 23.12.1999 tarihinde öldüğü ve mirasçılarının belli ve sağ olduklarını belirterek gaiplik kararının kaldırılmasını istemiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 34. maddesinde; “Gaipliğine karar verilecek kişi, ilân süresi dolmadan ortaya çıkar veya kendisinden haber alınırsa ya da öldüğü tarih tespit edilirse gaiplik istemi düşer.” 46. maddesinde ise; “Tescile esas olan bir bildirimin doğru olmadığının tespit edilmesi veya kime ait olduğu bilinmeyen cesedin kimliğinin belli olması ya da gaiplik kararının kaldırılması sebepleriyle zorunlu olan değişiklikler, ilgilinin kütükteki kaydının düşünceler sütununa yazılarak yapılır.” hükümleri öngörülmüştür.
Dava, gaiplik kararının kaldırılması istemine ilişkindir. Yukarıdaki açıklamalar karşısında gaiplik kararının kaldırılması talebinin özel bir kanun hükmü ile açıkça sulh hukuk mahkemesinde görüleceği düzenlenmediğinden, konusunun para ile ölçülemeyeceğinden ve bu talebin çekişmeli yargı işi olduğundan gaiplik kararının kaldırılması taleplerinin asliye hukuk mahkemesi tarafından değerlendirilip karara bağlanması gerekir. Bu durumda davanın asliye hukuk mahkemesi tarafından görülmesi gerektiğinden dava dilekçesinin görev yönünden reddi yerine yargılamaya devamla davanın esası hakkında karar verilmesi doğru görülmemiştir.
2. Hukuk Dairesi
2007/19479 E.
2008/780 K.
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Gaiplik ve Tescil
KARŞI OY YAZISI :
Dava, Hazine tarafından açılan gaiplik isteğine ilişkindir. (TKM m.530)
Hazine’nin istemi üzerine gaiplik kararı verilebilmesi için; sağ olup olmadığı bilinmeyen bir kimseye ait bir malvarlığı veya ona düşen bir miras payı mevcut olmalı, bu malvarlığı veya miras payı on yıl resmen yönetilmiş bulunmalı veya malvarlığı böyle yönetilen kişinin yüz yaşını doldurmuş olması gerekir. (TKM. m.530) Bu koşulların varlığı halinde ve gerekli ilan süresi içinde hiçbir hak sahibinin ortaya çıkmamış olması durumunda, mahkemece o kişinin gaipliğine ve gaibin mirasının Devlet’e intikaline karar verilir.
Dosyaya alınan tapu kaydına göre; dava konusu taşınmaz; 2.12.1953 tarihinde kadastroca; 1/6 hissesi Petro kızı Oranya, 1/6 hissesi Petro oğlu Yunan tebalı Perikli, 1/6 hissesi Petro oğlu Yunan tebalı İlya, 1/6 hissesi Petro kızı Yunan tebalı Despina ve 2/6 hissesi de İlya kızı Yunan tebalı Sofya adlarına paylı olarak tespit ve tescil edilmiştir. Tapu kütüğünün beyanlar hanesinde “..Sofya ölüdür. Sofya’ya ait 2/6 hisse müracaatları halinde evlatları Aristidi ve İstati’ye intikal edecektir…” açıklaması yer almaktadır.
Tapu maliklerinden Petro kızı Oranya’nın 1963’de dul ve çocuksuz olarak; Petro oğlu Yunan tebalı Perikli’nin 1942’de ve Petro kızı Yunan tebalı Despina’nın 1957’de bekar ve çocuksuz olarak; Petro oğlu Yunan tebalı İlya’nın 1965’de evli ve çocuklu olarak, bunların anaları İlya kızı Sofia’nın ise 1915’de öldükleri, Sofia’nın diğer evlatları Aristidi’nin 1939’da bekar ve çocuksuz, İstati’nin ise 1961’de çocuklu olarak öldüğü, Petro oğlu Yunan tebalı İlya’nın oğlu (müdahil) Petros’un ise sağ ve Yunan vatandaşı olduğu, İstati’nin kızı (müdahillerin annesi) Sofia’nın ise Belçika vatandaşı iken 18.6.2001’de dul olarak öldüğü dosyadaki mirasçılık belgelerinden anlaşılmaktadır. Görüldüğü üzere, tapu maliklerinin hepsinin de ölü oldukları, ölüm tarihlerinin de resmen belli ve tespit edilmiş olduğu tartışmasızdır.
Hakkında gaiplik kararı verilmesi istenen kişinin öldüğü tarih resmen belli veya tespit edilmişse, gaiplik istemi düşer. Başka bir ifade ölü kişi hakkında gaiplik kararı verilemez. (TMK. m.34) Gaip kişiye ait taşınmazın Türk Medeni Kanununun 588. (743 sayılı TKM.’si-nin 530.) maddesi gereğince Devlet’e intikali için, o kişi hakkında gaiplik kararı alınmış olması ve gaibin de yasal mirasçısının bulunmaması gerekir.
Olayda tapu maliklerinin ölü oldukları belli ve ölüm tarihleri de resmen tespit edilmiş olduğuna göre, artık bu kişiler hakkında gaiplik kararı verilemez. İsteğin reddi gerekirken gaipliklerine ve bunun sonucu olarak taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Yukarda açıklanan sebeple karar düzeltme isteğinin kabulü ile dairemizin onama kararının kaldırılması ve yerel mahkeme kararının yukarda gösterilen sebeple bozulması gerektiği düşüncesiyle sayın çoğunluğun karar düzeltme isteğinin reddi yönünde oluşan görüşüne katılmıyorum.
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
