İsim Değiştirme Soyadı Değişikliğinin Hukuki Niteliği
İsim değiştirme veya soyadı değişikliği, kişinin şahsına sıkı surette bağlı olan hukuki niteliği itibariyle bir şahıs varlığı hakkını kullanmasıdır. İnsanın en önemli kimliklerinden biri ad ve soyadı olarak kabul edilir.
Adın amacı her kişiyi toplum içerisinde teşhis etmek ve diğer kişilerden ayırmaktır. Bir kimse kanun gereği zorunlu olarak taşıdığı adını ve soyadını dilediği gibi, dilediği zaman değiştiremez. Buna karşılık bir kimsenin adını değiştirmesinde bazen zorunluluk bulunabilir. Bu yüzden adın değiştirilebilmesi ihtiyacını da karşılamak gerekir. İşte bu yüzden kanunumuz adın değiştirilmesine ancak haklı sebep bulunması halinde müsaade etmiştir.
İsim ve soyadı değişikliği davaları çekişmesiz davalardır. Çünkü bu davada yalnızca davacı taraf bulunmaktadır. Ayrıca ad değiştirmek kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan bir tanesidir.
İSİM DEĞİŞİKLİĞİ VE SOYADI DEĞİŞTİRME DAVASI İÇİN HAKLI SEBEPLER NELERDİR?
Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesi gereği, isim ve soyadı değiştirme davası ancak haklı sebebe dayanılarak açılabilmektedir. Kanunda geçen haklı sebep kavramı, oldukça geniş bir çerçevede değerlendirilir. Her halde, dürüstlük kuralına göre kişinin o adı taşımakta haklı bir yararı varsa, kişinin adının değiştirilmesine mahkemece onay verilmelidir.
Ancak bu kararı verecek olan hakim, değişikliği talep edenin manevi, duygusal ve psikolojik çıkarlarını ve aynı adı taşıyan yakınlarının ve üçüncü kişilerin çıkarlarını değerlendirerek karar verecektir. Haklı sebebe örnek vermek gerekirse:
Gülünç, çirkin, iğrenç veya ahlaka aykırı anlam taşıyan ve kamuoyunu incitici nitelikte adlar,Kişinin toplumca başka bir isimle tanınması, Kişisel ve mesleki ilişkilerde yanlış anlamlar doğurabilecek isim ve soyadları, Kişinin taşıdığı soyadıyla artık bir bağının kalmaması, Memurun yazım yanlışlığı hatasından kaynaklanan isim farklılıkları örnek olarak verilebilir.
İSİM DEĞİŞTİRME VE SOYADI DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Dava, ilgilinin “yerleşim yeri” Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır (Nüfus Hizmetleri K. m. 36/1). Dava nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuruyla görülür ve karara bağlanır.
İSİM VE SOYADI DEĞİŞTİRME İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR NELERDİR?
İsim ve soyadı değişikliği için açılan davalar daha çok nüfus kayıtları üzerinden yürür. Bu sebeple davanın açılması için özel bir evrak gerekmemektedir. Ancak, isim değişikliği ve bilhassa soyadı değişikliği davasında talebin haklı bir sebebe dayandığını ortaya koyacak deliller bir evraka bağlıysa bu evraklar delil olarak dosyaya eklenebilir.
Kişinin kullanmış olduğu isim ve soyadı günlük hayat içerisinde karmaşalara yol açıyorsa veya resmi işlemlerde bazı yanlışlıklar ortaya çıkmışsa, bu hususları ortaya koyacak belgeler isim değiştirme davası açılırken dava dosyası ile birlikte mahkemeye sunulmalıdır.
İsim ve soyadı değişikliği davalarının en önemli delili tanık beyanlarıdır. Eğer isim bariz bir şekilde gülünç değil ise, bilinen kötü bir manası yok ise özel durumların ispatı için tanık beyanları önemli bir hale gelmektedir.
İSİM VE SOYADI DEĞİŞTİRME DAVA DİLEKÇESİ NASIL YAZILIR?
İsim ve soyadı değiştirme davaları diğer dava dilekçeleri ile aynı formda hazırlanır. Fakat davalı kısmında ilgili Nüfus Müdürlüğü hasım olarak gösterilmelidir. Uygulamada eksik ve yanlış bilgilerden ötürü olarak yapılan birçok hata kişilerin hak kayıplarına uğramasına yol açmaktadır. Bu yüzden açmak istediğiniz isim ve soyadı değişikliği davalarında hak kaybı yaşamamak için bu alanda uzman bir avukattan hukuki yardım almanızı tavsiye etmekteyiz.
İSİM VE SOYADI “DÜZELTME DAVASI” İLE İSİM VE SOYADI “DEĞİŞTİRME DAVASI” FARKI NEDİR?
İsim ve soyadı değiştirme davası ile davacı, ad veya soyadını tamamı ile değiştirmekte veya mevcut ismine yeni bir isim eklemektedir.
İsim ve soyadı düzeltme davası ile davacı, isminde mevcut olan bir hatayı, yanlışlığı ortadan kaldırarak ismini düzeltmektedir. Örneğin, nüfus kaydında Serat olan ismin Serhat olarak düzeltilmesi gibi.
Her iki davanın hukuki niteliği aynıdır. Fakat isim veya soyadı düzeltme davaları tanık dahi dinlenilmeden hataların çoğunun düzeltilebildiği davalardır.
İSİM VE SOYADI DEĞİŞTİRME DAVASI NE KADAR SÜRER?
İsim ve soyadı değiştirme davası, gerekli prosedürler hızlı şekilde yerine getirildiğinde bir veya iki celsede tamamlanabilir. Dava mahkemeden mahkemeye değişmekle birlikte 2 ay-6 ay gibi bir sürede tamamlanmaktadır.
İSİM VE SOYADI DEĞİŞTİRME DAVASININ HUKUKİ SONUCU NELERDİR?
Türk Medeni Kanun’un 27. maddesi gereği, ad ve soyadı değişikliği kişinin diğer şahsi hallerinde değişiklik meydana getirmemektedir. Açılan isim ve soyadı değişikliği davalarının sonucunda kişinin diğer şahsi halleri (medeni hali, doğum yeri, nüfusa kayıtlı olduğu yer vs.) değiştirilemez.
Soyadını değiştiren kişi evli ve erkek bir kişiyse evlilik birliği içerisinde kadının da soyadı değişir. Ayrıca, 18 yaşından küçük çocukların veya evlatlığın soyadı da başkaca bir işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden değişir.
Ad ve soyadı değiştirme davası kabul edildiğinde mahkeme değişikliği yerel veya ulusal bir gazetede ilan ettirir ve nüfus kayıtlarında gerekli değişikliğin yapılması için mahkeme kararını nüfus müdürlüğüne bildirir.
İSİM(AD) VE SOY İSİM(SOYAD) DEĞİŞİKLİĞİ DAVASININ HUKUKİ SONUCU
Adın değiştirilmesine ilişkin mahkeme kararının iki sonucu vardır: Bunlardan biri, davacı kişinin o güne kadar kullanmakta olduğu adını terk ederek bundan sonra yeni bir ad taşıma hakkını kazanması; diğeri ise, nüfus kütüğündeki kaydın da buna uygun olarak değiştirilmesidir.
Adın değişmiş olduğunun nüfus kütüğüne kaydı ve bunun ilanı zorunludur.(TMK. m.26/2) Adın değişmiş olması, kişinin yaşının, toplum ve aile içindeki durumunun kısaca kişisel durumunun değişmesi sonucunu doğurmaz.
Şükrü olan adın Şükran olarak değiştirilmesiyle, adın mahiyetinde bakılarak, kişinin cinsiyetinin değiştiği sonucuna varılamaz; zira MK. m.27/3 hükmü “Ad değişmekle kişisel durum değişmez” derken bunu ifade etmek istemiştir.
Kanundan dolayı adın değişmesi ise özellikle soy isim(soyadı) hakkında söz konusu olur. Nitekim evlenme, boşanma ve evliliğin iptali sonucunda kadının soyadının değişmesi; evlatlık işlemiyle ergin olmayan evlatlığın soyadının değişmesi veya evlatlık ilişkisinin ortadan kalkması sonucunda evlatlığın evlat edinenin soyadını kullanma hakkını kaybederek eski soyadına dönmesi buna örnek olarak gösterilebilir.
İSİM(AD) VE SOY İSİM(SOYAD) DEĞİŞİKLİĞİ KARARINA İTİRAZ EDİLMESİ
Bir kimsenin adının değiştirilmiş olmasından dolayı başkalarının zarara uğrama olasılığı vardır. Zira bu kimsenin kendisine yeni seçmiş olduğu adı ( örneğin soyadını veya ticaret unvanını) kullanmakta haklı olmaması, yani bir başkasına ait olan bir adı almış olması mümkündür. İşte adın değişmesine ilişkin mahkeme kararının ilanı, durumdan üçüncü kişileri bilgilendirmek amacıyla yapılmaktadır.
Medeni kanun adın değişmesinde zarar görenlere, değişikliği öğrenmelerinde itibaren bir yıl içinde adın değişmesine ilişkin kararın kaldırılmasını isteme hakkını tanımaktadır. (m.27/4) Ancak, bu istemin dava yolu ile yapılması gerekir.
Bu dava mahiyeti ve sonucu bakımından ad üzerindeki hakkın korunması amacına yöneliktir. Bu itibarla ancak değişmiş, yeni alınmış olan ad üzerinde hakkı olan ve bu değişiklikten dolayı zarar gören kişiler tarafından açılabilir.
İsim Değiştirme Soyadı Değişikliğinin Hukuki Niteliği
