Muvazaa Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davası
Muvazaa; aralarında hukuki bir ilişki kuracak olan iki kişi, 3. kişileri aldatmak amacıyla, ya kurdukları ilişkinin hiç sonuç doğurmayacağını ya da görünüşte yaptıkları bir işlem kendi aralarında farklı bir sonuç doğuracağına dair aralarında bir anlaşma yapmalarıdır. Yani gerçek iradeleri ile açıkladıkları beyanları arasında farklılık vardır. Dolayısıyla söz konusu işlem geçersizdir.
Muvazaa mutlak ve nisbi olarak 2’ye ayrılır.
Mutlak muvazaa: Mutlak muvazaa da taraflar bir hukuki ilişki meydana getirmek istemezler. Ancak 3. kişileri aldatmak için görünüşte bir işlem yaparlar. Bu görünüşteki işlem kendi aralarında hiçbir sonuç doğurmaz. Yani aralarında yapılmış olan bir hukuki işlem aslında yoktur. Sadece varmış gibi gösterirler. Amaç 3. kişileri aldatmaktır. Yapılan bir işlemde irade ile beyan uyumsuzsa ortada bir muvazaa var demektir. Muvazaa ile yapılmış olan hukuki işlemler geçersizdir. Yani yapılmış olan işlem geçersizdir. Örneğin, Kendisine icra takibi başlatılan bir kişi, alacaklılardan mal kaçırmak için malları satmış gibi gösterir. Görünüşte olan satım sözleşmesi iken, aslında herhangi bir satım yoktur. Alacaklıları kandırmak için yapılmış olan görünüşte bir işlemdir.
Nisbi Muvazaa: Bu muvazaa türünde taraflar gerçekten bir hukuki işlem yapmak isterler. Ancak kendi aralarında olan anlaşma ile dış dünyaya yansıtmış oldukları anlaşma farklıdır. Yani dış dünya da görünüşte bir işlem yaparlar ancak kendi aralarında gizli bir anlaşma vardır. Mutlak muvazaa da tek bir işlem varken, nisbi muvazaa da iki işlem vardır. Örneğin, çocuklarından birine fazladan bir ev bırakmak isteyen baba; görünüşte çocuğuna evi satmış gibi gösterir, gerçekte ise bağışlama yapmıştır. Ancak 3. kişilere satım sözleşmesi gibi gösterirler.
Tapu İptal Ve Tescil Davası
Yolsuz tescilde
TMK Madde 1025– Bir aynî hak yolsuz olarak tescil edilmiş veya bir tescil yolsuz olarak terkin olunmuş ya da değiştirilmiş ise, bu yüzden aynî hakkı zedelenen kimse tapu sicilinin düzeltilmesini dava edebilir.
İyiniyetli üçüncü kişilerin bu tescile dayanarak kazandıkları aynî haklar ve her türlü tazminat istemi saklıdır.
Tescilin hüküm doğurması için geçerli bir hukuki ilişkiye dayanması gerekir. Türk hukuk sisteminde tapu kayıtlarının oluşumunda “sebebe bağlılık” vardır. Bu ilke uyarınca yapılmış olan tescil geçerli ve haklı bir sebebe dayanmış olmalıdır.
TMK Madde 1024- Bağlayıcı olmayan bir hukukî işleme dayanan veya hukukî sebepten yoksun bulunan tescil yolsuzdur.
Yapılmış olan tescil yolsuzsa; tescil işlemi geçerli olmaz. Yani sonuç doğurmaz. Yani yolsuz tescile dayanılarak yapılmış olan bir işlem ile taşınmaz üzerindeki gerçek hak sahipliğini değiştirmez. Bu şekilde yolsuz tescille hakkı zedelenen kişi tapu sicilinin düzeltilmesini isteyebilir.
Yolsuz tescilde
TMK Madde 1025/2- iyiniyetli üçüncü kişilerin bu tescile dayanarak kazandıkları aynî haklar ve her türlü tazminat istemi saklıdır.
Muvazaa Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davası
Tapu İptal Ve Tescil Davası Kime Karşı Açılır?
Taşınmaz mülkiyetine ilişkin tüm davalar ve tapu iptal tescil davaları; tapu kaydında taşınmazın mülkiyet sahibi olarak gözüken kişiye karşı açılır. Tapu kaydında hak sahibi olarak gözüken kişinin ölmüş olması halinde dava mirasçılara yöneltilir.
Tapu iptal ve tescili istenirken aynı zamanda tapu kaydında yer alan 3. bir kişiye ait ayni veya şahsi bir hak varsa ve bu hakkın kaldırılması isteniyorsa; bu 3. kişiye de ayrıca dava açılmalıdır. Örneğin sükna hakkı veya ipotek hakkı olan bir kişi ayni veya şahsi hakları için tapuya şerh verdirmiş olabilir.
Tapu İptal Ve Tescil Davası Kimler Açabilir?
Kanunda ayni hakkı zedelenen bir kimse bu davayı açabilir. Ancak Yargıtay kararlarında mal rejimi tasfiyesi dolayısıyla mal kaçırmak için hareket edilmesi halinde; konut aile konutu olmasa dahi eş bu davayı açabilir. Yani eş ayni hak sahibi değildir, ancak Yargıtay kararlarına göre eşin tapu iptal ve tescil davası açma hakkı vardır.
Tapu İptal Ve Tescil Davaları Nasıl Açılır?
Taşınmazın bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde bu dava açılabilir.
Tapu kaydının iptali istenen taşınmaz aile konutu ise dava taşınmazın bulunduğu yerdeki Aile mahkemesinde açılır.
Tapu İptal ve Tescil Davalarında Zamanaşımı
Muvazaa dolayısıyla açılan tapu iptal ve tescil davaları zamanaşımına tabi değildir.
Yargıtay Kararları
- 1. Hukuk Dairesi 2021/7191 E. , 2021/7918 K.
Taraflar arasında görülen davada;
Davacı, … ve … parsel sayılı taşınmazlardaki payını miras bırakan babasının isteği üzerine davalı kardeşine hibe ettiğini, miras bırakan babasının da ölünceye kadar bakılma ve davalıya devredilmesini istediği paylar karşılığında kendisine 4 adet taşınmaz devrettiğini, davalının devredilen paylarla mirastan hakkını almasına rağmen babalarının ölümü ile ölünceye kadar bakma akdi ile kendisine devredilen 4 adet taşınmazla ilgili muvazaa iddiasına dayalı dava açtığını, açılan davanın TBK’nun 295. maddesinde yer alan ağır kusur olduğunu ve hibe ettiği payların iadesi gerektiğini ileri sürerek tapu kaydının iptali ile payı oranında adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, miras değerleri arasındaki denkleştirmeyi sağlamak amacıyla devrin bedelsiz yapıldığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesince, resmi işlemin satış suretiyle yapıldığı, muvazaa iddiasının yazılı delille kanıtlanamadığı, bu durumda satış sözleşmesine karşı 6098 sayılı TBK m. 295’de yer alan bağıştan dönmeye ilişkin hükümlere dayanarak tapu iptali ve tescili davası açmakta davacının hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş
Muvazaa Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davası
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
