Yurt dışı Borçlanma Nedir
Doğumla Türk vatandaşlığı kazanmış olup ancak izin suretiyle Türk vatandaşlığından çıkan kişilerin prim ödemeleri karşılığında sosyal güvenlik hükümlerinden yararlanılabilir. Bu sistemden yararlanmak için sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olmasına gerek yoktur. 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı olarak geçirilmiş olan belirli sürelerin prim karşılığında ödenerek bu sistemden yararlanabilir. Dolayısıyla Türk vatandaşları yurt dışında geçen hizmet süreleriyle beraber sosyal güvenlik kanununa göre borçlanarak, Türkiye’de emekli olma hakkı elde etmelerini sağlayabilir.
Yurt dışında Geçen Hangi Süreler Borçlandırılır?
- yurt dışında geçen sigortalılık süreleri,
- Yurt dışında geçen sigortalılık süreler arasında veyahut sonunda 1 yıla kadar olan işsizlik süreleri
- ev kadını olarak geçen süreler.
Borçlanma Kapsamında Olmayan Süreler?
- Yurt dışında 18 yaşını doldurmasından önce,
- Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce,
- Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra,
sigortalılık, işsizlik ve en kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir.
Yurt dışı Borçlanma İçin Aranan Şartlar?
- Kişinin borçlandırılması anında Türk vatandaşı olması
- ya da doğumla Türk vatandaşlığını kazanıp izin ile Türk vatandaşlığını kaybedenler,
yurt dışı borçlanması için başvuruda bulabilir. Bu kişiler yurt dışındaki geçen borçlanma kapsamındaki sürelerini belgeleyerek yazılı istekte bulunmaları gerekir. Ölen sigortalının hak sahipleri de bu imkandan yararlanabilir. Hak sahibinin borçlanma başvurusu sırasında Türk vatandaşı olması yeterlidir. Ayrıca borçlanılmak istenilen sigortalıya ait yurt dışı sürelerinde Türk vatandaşı olması şartı aranmaz.
Yurt dışı borçlandırılması için talep dilekçesine; yurt içinde kurum üniteleri, yurt dışında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ya da Ataşeliklerinden temin edilebilir. Aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumu İnternet adresinden de ulaşım sağlanabilir.
Yurt dışında geçen sürelerin tamamının borçlandırılmasına gerek yoktur. Bir kısmını ya da aylık bağlamaya yetecek bir kısmı için borçlandırma talebinde bulunulabilir. Borçlandırılmak istenen sürenin tahakkukundan itibaren 3 ay içerisinde borç ödenmelidir. Ancak 3 aylık sürede borcun belirli bir kısmı ödenirse, ödenen miktar ile orantılı süre geçerli olur. Kalan sürenin borcu ise yeni bir borçlandırma talebi ile ödenmesi halinde o sürede geçerli olacaktır.
Yurt dışı Borçlanma Nedir
Borçlanma Miktarı Ne kadar sürede Ödenmelidir?
Borçlanma süresinin tahakkukundan itibaren 3 aylık sürede ödeme yapılmalıdır. Aksi halde borçlanma başvurusu geçersiz sayılır. Tekrar borçlandırma yapmak için yeniden başvuru yapılması gerekir.
Borcun tamamını veya bir kısmını ödedikten sonra borçlanmadan vazgeçilmesi mümkündür. Bu halde ödenen tutarın tamamı iade edilir.
Malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılar ile ölüm aylığı bağlanmayan hak sahipleri başvuruda bulanarak borçlanma tutarının tamamının iadesini isteyebilirler.
Ancak aylık almakta olanlar borçlanma talebinden vazgeçemezler. Dolayısıyla ödenmiş olan borçlanma tutarı iade edilmez.
Borçlandırılan Sürelere Göre Aylık Bağlanması İçin Aranan Şartlar?
Malullük ve yaşlılık veya emeklilik aylığı bağlanması için şartlar:
- Türkiye’ye kesin dönüş yapılmalıdır. Yurt dışındaki kısa süreli işler talebe engel değildir. ancak ikamete dayalı sosyal sigorta ödeneği( ör. hastalık, iş kazası) yahut sosyal yardım ödeneği (ör. kaldıkları ülke kanunlarına göre geçimi olmayan veya yetersiz olan kişilerin aldığı ödenek) alınmıyor olması gerekir. Bu iki ödeneğin alınma şartı da ikamete bağlıdır. Kişi bulunduğu ülkede bu ödenekleri alırken ikametini Türkiye il değiştirmesi halinde ödeneklerin kesilmesi halinde; ikamet şartına bağlı olmayan sosyal sigorta yahut sosyal yardım ödeneği alan kişilere aylık bağlanabilir.
- Borçlandırılan miktarın aylık bağlanmasına yetecek en az süre/gün karşılığı olacak kadar ödeme yapılmış olmalıdır.
- İlgili kanunlara göre aylığa hak kazanılmış olması gerekir.
- Borçlandırma talebi başvurusunun yazılı olarak yapılması gerekir.
bu halde yazılı talep başvurusunu takip eden aydan itibaren aylık alınmaya başlanır.
Yargıtay Kararı
10. Hukuk Dairesi 2021/12034 E. , 2021/16013 K.
Davacı, davalının yurt dışından kesin dönüş yapmadığı iddiasıyla 01.01.1993-23.08.2010 tarihleri arasında yersiz ödenen aylığın tahsilini talep etmiş; Mahkemece, 3201 sayılı yasanın 6/A-a) maddesi uyarınca bu kanuna göre değerlendirilen sürelere istinaden aylık tahsisi yapılabilmesi için yurda kesin dönülmüş olmasının zorunlu olduğu, davalının … Hizmet cetvelinde, 07.03.1992 – 08.08.1992 tarihleri arasında Arbeitslosigkeit, 10.08.1992 – 27.08.1992 tarihleri arasında …, 28.08.1992 – 31.087.1996 tarihleri arasında… açıklamaları (hastalık ve işsizlik) belirtilen bildirimleri olduğu, bu durumların da davalının yurda kesin dönüş yapmadığı anlamına geldiği.. yapılan yersiz ödemelerin iadesi istenmişitir.
mahkeme davayı kısmen kabul etmiştir. Karar temyiz edilmiştir.
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 77. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Yukarıda anlatılanlar ışığında Mahkemece, çalışmanın geçtiği iddia edilen işyerinden bildirimi bulunan bordrolu tanıkların yeteri kadarının beyanlarına başvurulmalı, ilgili işyerinin hangi tarihten itibaren faal olduğu ile çalışma ruhsatı alıp almadığı araştırılmalı, vergi kayıtları getirtilip incelenmeli, yapılan sigortalı bildirim ile işyerinin faaliyeti karşılaştırılmalı, çalışmanın geçtiği iddia edilen işyerine komşu işyeri bordrolu tanıkları tespit edilip beyanlarına başvurulmalı, varsa savcılık soruşturması ve devamında ceza dosyası irdelenmeli, davaya dahilleri sağlanan sigortalılar dinlenilmek suretiyle iş yerinde fiilen çalışmaya başladıkları tarih tespit edilmeli ve tüm bu deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle tam olarak belirlenmeli, böylelikle uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Yurt dışı Borçlanma Nedir
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
