Acele Kamulaştırma Avukatı İstanbul

Acele Kamulaştırma Avukatı İstanbul

OLAĞAN USUL İLE YAPILAN KAMULAŞTIRMA / Kamulaştırma normal şartlarda yapıldığında acele kamulaştırmadan farklı bir usul izlenmektedir. Kamulaştırma, özel kişilerin mülkiyetinde olan ve özel kişilere ait taşınmazların devlet veya kamu kurumlarının mülkiyetine geçirilmesidir ancak kamulaştırma ancak kamu yararının gerektirdiği durumlara özgü olarak ve kamulaştırılacak taşınmazın bedelinin ödenmesi şartıyla yapılabilir.

Kamulaştırmanın normal usulle yapılabilmesi için belirli şartlar bulunur.

• Taşınmazın kamulaştırılması için yapılacak olan kamulaştırmada kamu yararının bulunduğuna ilişkin karar alınmalıdır.
• Özel kişilerin mülkiyetinde bulunan taşınmazın tahmini olarak değeri tespit edilmelidir, taşınmazın değeri takdir komisyonu kurularak tespit ettirilir.
• Kamu kurumları tarafından taşınmazın maliki olan özel kişiyle anlaşma sağlanarak kamulaştırma yapılması yoluna gidilir ve malikler görüşmeye çağırılır. Ancak özel kişi ile anlaşma sağlanamazsa mahkeme yoluyla Asliye Hukuk Mahkemesi’nde bedel tespitine ve tapunun tesciline ilişkin dava açılır.
• Kamu kurumları tarafından açılan bu dava sonucunda taşınmazın maliki olan özel kişi bu davaya karşı mahkemece kendisine meşruhatlı davetiye gönderilmesinden itibaren kamulaştırmaya karşı İdare Mahkemesi’nde 30 gün içinde dava açmalıdır.

ACELE KAMULAŞTIRMA / Olağan usül ile yapılan kamulaştırmadan farklı olarak özel kişilere ait taşınmazlara söz konusu kamulaştırma yolunda kamu kurumları tarafından belirli şartların gerçekleşmesi halinde derhal el konulur, bu usülde özel kişi görüşmeye çağırılmaz, özel kişinin rızası alınmaz ve yalnızca olağan usül ile aynı olarak taşınmazın bedel tespiti yapılır. Fakat bu kamulaştırma yöntemi istisna olarak yalnızca bazı hallerin varlığında yapılır.

• Yurt Savunması İhtiyacının Ortaya Çıktığı Hallerde Yapılan Acele Kamulaştırma : 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’nun uygulanması sebebiyle bir ihtiyaç ortaya çıkmışsa, örneğin ülke genelinde seferberlik hali, savaş hali ya da savaşın ortaya çıkma tehlikesinin bulunması halleri mevcutsa özel kişilere ait olan taşınmazların acele usül ile kamulaştırılmasına karar verilebilecektir.

• Cumhurbaşkanı Tarafından Karar Alınması Halinde Acele Kamulaştırma : Cumhurbaşkanının özel kişiye ait taşınmazın kamulaştırılmasının acele olmasına ilişkin karar vermesi halinde de söz konusu usül ile kamulaştırma yapılması mümkündür. Cumhurbaşkanı kamulaştırmanın acele olması gerektiği kararını kamu düzeni veya kamu yararı için gerekli olduğunu düşündüğü hallerde alır.

• Özel Kanunlarda Öngörülen Olağanüstü Durumların Olması Halinde Acele Kamulaştırma : Söz konusu özel kanunlarda öngörülen olağanüstü durumlar ve gecikmesinde sakınca bulunacak haller varsa idare acele kamulaştırma kararı alabilir.

Özel Kanunlar ise, “Maden Kanunu, Doğalgaz Piyasası Kanunu, Turizm ve Teşvik Kanunu, Türk Petrol Kanunu, Elektrik Piyasası Kanunu, Endüstri Bölgeleri Kanunu, Afet Riskli Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” yasal düzenlemeleridir.

Acele Kamulaştırma Avukatı İstanbul

Acele kamulaştırma usulü ile kamulaştırma yapılırken süreç nasıl işler?

• İlgili idare tarafından özel kişiye ait taşınmazda acele kamulaştırma yapılacağı sebebiyle tapuya buna ilişkin şerh koydurulur.

• Özel kişilerin mülkiyetinde bulunan taşınmazın tahmini olarak değeri tespit edilmelidir, taşınmazın değeri takdir komisyonu kurularak tespit ettirilir.

Bu aşamadan sonra idarenin özel kişi olan maliki anlaşma sağlanabilmesi için görüşmeye çağırması şart değildir, görüşmeye çağırmayabilir.

• İdare acele kamulaştırma kararı ve taşınmazın bedelinin tespiti için Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak acele kamulaştırmanın gerçekleşmesini talep eder.

Acele usül ile yapılmış kamulaştırma işlemi iptal edilebilir mi?

Acele kamulaştırma usulü ile yapılmış işlemlerin iki yol ile iptal edilebilir. Bu halde söz konusu işlem cumhurbaşkanı tarafından alınmış acelelik kararı ile gerçekleşmişse acelelik kararına karşı itiraz yoluna başvurulabilir ya da kamulaştırma kararının iptali yoluna başvurulabilir.

• Cumhurbaşkanı Tarafından Alınmış Acelelik Kararına İtiraz Yolu : Taşınmazın maliki olan özel kişi, acelelik kararını öğrendiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde Danıştay’da dava açmalıdır.

Acele Kamulaştırma Avukatı İstanbul

• Kamulaştırma Kararına Karşı İptal Davası : Taşınmazın maliki olan özel kişi, idare tarafından açılmış kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde İdare Mahkemesi’nde dava açmalıdır ve bu davada aynı zamanda yürütmenin durdurulması da talep edilmelidir. İdare Mahkemesi’nin yürütmenin durdurulmasına ilişkin karar vermesi halinde de önce açılan iptal davasının sonucu beklenecektir.

Taşınmazın maliki özel kişi mahkeme tarafından acele kamulaştırmaya karar verilmiş olmasına rağmen taşınmazı boşaltmazsa nasıl bir yol izlenir?

Mahkeme tarafından acele kamulaştırmaya bağlı olarak taşınmaza el konulmasına ilişkin karar verildikten sonra taşınmaza ödenecek bedel taşınmazın malikinin hesabına aktarılır ve bedel depo edildikten sonra idare taşınmazın boşaltılması için 15 gün içinde İcra Müdürlüğü’ne başvurur. İcra Müdürlüğü ise bu aşamadan sonra 15 gün içinde taşınmazın boşaltılması için taşınmaz maliklerine yazı gönderir. Taşınmaz malikler tarafından bu süre içerisinde boşaltılmazsa İcra Müdürlüğü tarafından boşaltılır.

KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA DAVASI / İdarenin mahkemede yoluyla açtığı kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasından sonra taşınmaza el konulmasına ilişkin karar almasını takiben olağan kamulaştırma usullerini takip ederek 6 ay içerisinde kamulaştırmayı gerçekleşmesi gerekir. İdare 6 ay içerisinde kamulaştırma usullerini uygulamamışsa taşınmazın maliki olan özel kişi tarafından idareye karşı kamulaştırmasız el atma davası açılabilecektir.

Acele Kamulaştırma Avukatı İstanbul

DANIŞTAY 6. DAİRE KARARI

Danıştay önüne gelen dosya kapsamında Mersin ilinin Mezitli / Davultepe Mahallesinde 71 vatandaşa ait bulunan narenciye bahçeleri olan taşınmazların acele usul ile kamulaştırılmasına ilişkin cumhurbaşkanı tarafından acele kamulaştırma kararı verilmiştir. Ancak cumhurbaşkanlığı kararıyla acele kamulaştırma yapılabilmesi için olağanüstü şartların olması gerektiği ve Anayasaya göre, mülkiyet hakkının ancak olağanüstü durumlarda sınırlanabileceği belirtilen Danıştay 6. Dairesi “Acele kamulaştırma istisnai bir yöntem olduğundan olağan kamulaştırma gerekçeleri dışında aceleliğin varlığına dair şartların ortaya konulması gerekmektedir. Acelelik koşulunun kamu düzenine ilişkin olması gerektiği ve kamu yararının ise aceleliği zorunlu kılan bir yarar olduğu açıktır. Dava konusu Cumhurbaşkanlığı kararında acele kamulaştırma prosedürünün uygulanması için gerekli olan olağanüstü durumların ve bu yola başvurulmasıyla amaçlanan kamu yararının somut olarak ortaya konulamadığı sonucuna varılmıştır.” olarak karar vermiştir.

İstemin Özeti : Karaman İli, Külhan Mahallesi, Aktekke Camii Mevki, 731 ada, 3 Sayılı parselde bulunan taşınmazın, kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında kaldığından bahisle 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu 27.maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına dair olan ve 3.8.2012 günlü, 28373 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 16.7.2012 tarihli, 2012/3394 Sayılı Bakanlar Kurulu kararının; taşınmaza dair olarak anlaşma yolunun ve olağan kamulaştırmanın esas olduğu, mülkiyet haklarının doğrudan ihlal edildiği, davalı idarece acelelik halinin ortaya konulamadığı ileri sürülerek, taşınmaz yönünden iptali istenilmektedir.

Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlığa konu taşınmazın bulunduğu alanın 5366 Sayılı Kanun kapsamında Bakanlar Kurulunun 19.12.2005 günlü, 9893 Sayılı kararıyla yenileme alanı olarak belirlendiği aynı alanın 5393 Sayılı Belediye Kanununun 73.maddesi uyarınca Karaman Belediye Meclisinin 10.10.2011 günlü, 354 Sayılı kararıyla kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edildiği, bu kapsamda İçişleri Bakanlığının 26.6.2012 günlü, 16998 Sayılı üzerine, 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununun 27.maddesi uyarınca davaya konu Kurulu kararının alındığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, olayda, 5366 Sayılı Kanun uyarınca kentsel yenileme projesi ve 5393 Sayılı Belediye Kanununun 73.maddesi uyarınca kentsel dönüşüm projesi uygulanabilmesi için aranan koşulların varlığının tek başına acele kamulaştırma yapılabilmesi için yeterli olmaması nedeniyle, öncelikle taşınmaz malikleriyle anlaşma yoluna gidilmesi, anlaşma sağlanamayan durumlarda da yine önce olağan kamulaştırma prosedürünün uygulanması, kamulaştırmanın2 942 Sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca gerçekleştirilebilmesi için ise acele kamulaştırmanın koşullarının gerçekleşmiş olduğunun açıkça ortaya konulmasının gerekmesine karşın, bu gereğe uyulmaksızın tesis edilen davaya konu Bakanlar Kurulu kararında 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununun 27.maddesinde öngörülen acele kamulaştırma prosedürünün uygulanması için gerekli olan olağanüstü durumların ve bu yönteme başvurulması ile amaçlanan kamu yararının somut olarak ortaya konulmadığı sonucuna varılmıştır.

Acele Kamulaştırma Avukatı İstanbul

Av. Derya MERİÇ

Makale Yazarlığı İçin

Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.