Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip
Bir alacak rehinle temin edilmiş ise doğrudan ilamlı yahut ilamsız takip yapılamaz. Bu takip yolunda ilamlı ve ilamsız icra takibinden farklı olarak haciz aşaması yoktur.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip:
- Takip talebi,
- İcra emri,
- Paraya çevirme,
- Paraların ödenmesi ve paylaştırılması.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip:
- Takip talebi,
- Ödeme emri ve ödeme emrinin kesinleşmesi,
- Paraya çevirme,
- Paraların ödenmesi ve paylaştırılması.
Öncelikle Rehne Başvurma Zorunluluğu
Bizim hukukumuzda öncelikle rehine müracaat kuralı vardır. Eğer bir borçlu borcuna karşılık olarak alacaklısına bir rehin tesis etmişse bu halde önce rehne müracaat kuralı devreye girer. Borçlu borcu için alacaklıya rehin tesis ederken bizzat kendi malvarlığından tesis edebileceği gibi 3. bir şahıs da borçlu için rehin tesis edebilir. Bu rehin; İpotek olabilir, taşınır rehni gibi benzeri şekillerde olabilir. Bu durumda alacağın vadesi gelmiş olmasına rağmen borçlu borcunu vadesinde ödemiyorsa; alacaklı öncelikle borçlunun kendisine tesis etmiş olduğu rehinden alacağını almaya çalışır. Dolayısıyla önce rehne müracaat edecek ve paraya çevirerek alacağını almaya çalışacaktır.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip
Eğer alacak veya rehin hakkı ilam veya ilam dengi belgeye bağlı değilse; alacaklı rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takipten yararlanabilir. Para alacakları yahut bir teminatın verilmesine ilişkin rehinle güvence altına alınmış olan alacaklar için bu takip yoluna başvurulabilir.
İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip
Mevcut olan bir alacak veya henüz doğmamış olmakla birlikte doğma ihtimali kesin yahut muhtemel olan bir alacak ipotekle güvence altına alınabilir. Mevcut olan bir alacak için alınmış olan ipotek, ipotek akit tablosu kayıtsız şartsız para borcu ikrarını içeriyorsa “ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip” yapılmalıdır.
İlerde doğacak yahut doğması muhtemel olan alacaklar için alınan ipoteğin, ipotek akit tablosu kayıtsız şartsız para borcu ikrarını içermiyorsa “ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takip” yapılmalıdır.
Alacaklının icra dairesine yapacağı bir başvuru ile süreci başlatabilir. Takip talebine ek olarak taşınmazın ipotek edildiği yahut ipotek 3. bir kişi tarafından sağlanmışsa bu 3. kişi hakkındaki bilgiler yazılır.
İcra müdürü alacağın vadesinin gelip gelmediğini incelemez.
Adres gösterme zorunluluğu:
İcra İflas Kanunu Madde 148/a:
İpotek sözleşmesinin tarafları veya ipotekli taşınmazı daha sonra satın alanlar ya da bunların halefleri, tapu sicili müdürlüğüne yurt içinde bir tebligat adresi bildirmek zorundadırlar. Aksi takdirde ilgililerin tescil talebi, tapu sicili müdürlüğünce reddolunur.
Adresin değiştirilmesi tapu sicil müdürlüğüne bildirilmesi hâlinde sonuç doğurur. Yeni adresin bildirilmemesi hâlinde tebligatların eski adrese ulaştığı tarih tebellüğ tarihi sayılır.
Borçlu ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içerinde itiraz edebilir. Ancak ipotek hakkına itiraz edilemez. Aynı zamanda zamanaşımı itirazında da bulunulamaz. Borçlunun ödeme emrine itiraz etmesiyle birlikte takip durur alacaklı itirazı hükümden düşürmek için itirazın kaldırılması yoluna başvurabileceği gibi genel mahkemelerde itirazın iptali davası da açabilir. Borçlunun itirazını alacaklı bu yollardan biriyle kaldırmışsa ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içerisinde ipotekli taşınmaz malın paraya çevrilmesini isteyebilir.
Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip
Alacaklının icra dairesine yapacağı bir başvuru ile süreci başlatabilir. Takip talebine ek olarak rehnedilen taşınır malın ne olduğu yahut rehin 3. bir kişi tarafından tesis edilmişse bu 3. kişi hakkındaki bilgiler ve rehinli taşınır üzerinde sonradan gelen rehin hakkı varsa buna ilişkin bilgiler yazılır. İcra müdürü alacağı yahut rehnin varlığını incelemez. Ödeme emri, borçluya ve varsa rehinli malın maliki olan 3. kişiye tebliğ edilir. Genel haciz yoluyla takip ile aynı olarak ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içerinde ödeme emrine itiraz edilebilir. Borçlu alacaklının alacaklının başlatmış olduğu bu takibe itiraz ederken rehin hakkına ayrıca ve açıkça itiraz etmelidir. Aksi halde alacaklının rehin hakkını kabul etmiş sayılır. Borçlunun Ödeme emrine itiraz etmesiyle takip durur ve alacaklı itirazı hükümden düşürmek için İtirazın kaldırılması yahut genel mahkemelerde itirazın iptali davası açabilir.
Borçlu yalnızca rehin hakkına itiraz etmişse bu halde ödeme emrindeki borcu kabul etmiş sayılır. Bu durumda alacaklı itirazın kaldırılmasını isteyebileceği gibi genel mahkemelerde itirazın iptali davası açmasına ek olarak genel haciz yoluyla takibe devam ederek borçlunun mallarının haczini isteyebilir.
Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takipte borçlu zamanaşımı itirazında bulunamaz.
Taşınır rehni ile güvenceye bağlanmış alacak
Borçlar Kanunu MADDE 159- Alacağın bir taşınır rehniyle güvenceye bağlanmış olması, bu alacak için
zamanaşımının işlemesine engel olmaz; bununla birlikte alacaklının, hakkını rehinden alma
yetkisi devam eder.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip
Rehin hakkı ilam yahut ilam dengi bir belge ile ispatlanmışsa rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip yoluna başvurulur.
Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip
Alacaklının alacağı yahut taşınır mal üzerindeki rehin hakkı ilama veya ilam dengi bir belgeye dayanıyorsa taşınır rehninin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir. Alacaklı icra dairesinde bu takibi başlatabilir. İcra müdürü icra emrini düzenledikten sonra borçluya ve rehin 3. bir kişi tarafından sağlanmışsa o kişiye icra emri gönderilir. Bu halde borçlu 7 gün içerisinde borcu ödemez Ve icranın geri bırakılması kararı da almazsa alacaklı icra emrinin tebliğinden itibaren 6 ay içerisinde rehinli taşınır malın satılmasını isteyebilir.
İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip
İpotek akit tablosu kayıtsız şartsız para borcu ikrarını içeriyorsa: Takip talebi ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla aynıdır. Ancak ek olarak tapu dairesinden alınan ipotek akit tablosunun resmi örneği; takip talebine eklenir. Bu halde icra müdürü ipotek akit tablosunun kayıtsız şartsız para borcu içerip içermediğini ve alacağın vadesinin gelip gelmediğini inceleyecektir. Bundan sonra icra emri hazırlanır ve borçluya gönderir. Borçlu 30 gün içerisinde borcu ödemez ve icranın geri bırakılması kararı almazsa; alacaklı taşınmazın satışını talep edebilecektir.
İpoteğin veya alacağın veyahut her ikisinin ilam veya ilam dengi bir belgeye bağlanmış olması: İpotek alacaklısının icra dairesinde takip talebinde bulunması üzerine icra müdürü icra emrini düzenleyerek, borçluya gönderir. Borçlu 7 gün içerisinde borcunu ödemez ve icranın geri bırakılması kararı almazsa; alacaklı icra emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içerisinde ipotekli taşınmazın satışını isteyebilir.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip
Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
