İşkence Nedir | İşkence Suçunun Cezası İstanbul
İşkence Nedir?
İşkence kelime anlamı olarak ; bireylerin çok ağır bir biçimde ıstırap ve acı duymasına sebebiyet veren insanlık dışı davranışlar olarak tanımlanır. İşkence, onur kırıcı davranışlar ve gayriinsani muamelelerden oluşmaktadır.
Onur kırıcı davranış ve gayriinsani muamele ise; bireyin kendisi ya da başka bir kimsenin gözünde küçük düşmesini sağlayan uygulamalara denilmektedir.
İşkence (Eziyet) Suçu
İşkence eskiden beri bir sorgulama yöntemi olarak da kullanılmaktadır. Bu yöntemin ne kadar zararlı olabileceği görülmüş ve çoğu modern, medeni ülkelerde işkence ile sorgulama yapmak yasaklanmıştır.
Sorgulaması yapılan ve işkence uygulanan kişilerin masum çıkması olasılığı değerlendirilmeden yapılan bu hatalar sebebiyle pek çok insan suçsuz olduğu halde, hayatı boyunca fiziksel/ruhsal sorunlarla uğraşmak zorunda bırakılmıştır. Ülkemizde de işkence suçu şartları ve cezası kaç yıl olduğu Türk Ceza Kanunu’nda belirlenmiştir.
İşkence Suçu
TCK Madde 94
(1) Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında üç yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Ek cümle:12/5/2022-7406/4 md.) Suçun kadına karşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz
(2) Suçun;
a) Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
b) Avukata veya diğer kamu görevlisine karşı görevi dolayısıyla, İşlenmesi halinde, sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(3) Fiilin cinsel yönden taciz şeklinde gerçekleşmesi halinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) Bu suçun işlenişine iştirak eden diğer kişiler de kamu görevlisi gibi cezalandırılır.
(5) Bu suçun ihmali davranışla işlenmesi halinde, verilecek cezada bu nedenle indirim yapılmaz.
(6) (Ek: 11/4/2013-6459/9 md.) Bu suçtan dolayı zamanaşımı işlemez.
Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış İşkence Suçu
TCK Madde 95
(1) İşkence fiilleri, mağdurun;
a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
b) Konuşmasında sürekli zorluğa,
c) Yüzünde sabit ize,
d) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,
e) Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun vaktinden önce doğmasına, Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeye göre belirlenen ceza, yarı oranında artırılır.
(2) İşkence fiilleri, mağdurun;
a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,
c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,
d) Yüzünün sürekli değişikliğine,
e) Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun düşmesine, Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeye göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.
(3) İşkence fiillerinin vücutta kemik kırılmasına neden olması halinde, kırığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) İşkence sonucunda ölüm meydana gelmişse, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.
Eziyet Suçu
TCK Madde 96
(1) Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (Ek cümle:12/5/2022-7406/5 md.) Suçun kadına karşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı iki yıl altı aydan az olamaz
(2) Yukarıdaki fıkra kapsamına giren fiillerin;
a) Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
b) Üstsoy veya altsoya, babalık veya analığa ya da eşe veya boşandığı eşe karşı,
İşlenmesi halinde, kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
İşkence Suçunun Unsurları
İşkence suçuna sebebiyet veren fiiller, TCK m.94’te tahdidi düzenlenmemiştir. Zira bu suç, kamu görevlisinin serbest hareketleri ile işleyebileceği bir suçtur. Fakat kanun koyucu, icra edilen hareketlerin işkence suçuna sebebiyet verip vermediğinin belirlenebilmesi için bazı şartlar öngörmüştür. Suçun varlığından söz edilebilmesi için mevcudiyeti aranan asgari şartlar şunlardır:
Eylemler, kamu görevlisi tarafından icra edilmelidir.
İcra edilen eylemleri bir anda cereyan etmiş olmamalı, belirli bir süre zarfında sistematik ve süreklilik arz etmelidir.
Kamu görevlisi tarafından icra edilen eylemlerin insan onuru ile bağdaşmaması, mağdurun fiziksel veya ruhsal acı çekmesine sebep olması, irade ya da algılama yeteneğinin etkilenmesine neden olması gerekir.
İşkence Suçunun Faili Ve Mağduru
İşkence suçunun en ayırt edici özelliklerinden biri failin sıfatıdır. Bunun sebebi işkence suçunun sadece kamu görevlileri tarafından işlenebilir olmasıdır. Bu sebeple işkence suçu özgü suçtur. Kanunda kamu görevlisine dair herhangi bir sınırlama ise getirilmemiştir. Dolayısıyla kolluk ya da yargı sistemi içerisindeki kamu görevlileri işkence suçunun faili olabilir.
Failin tek başına kamu görevlisi olması ; işkence suçundan bahsedilmesi için yeterli değildir. Aynı zamanda fail olarak yargılanan kamu görevlisinin kamusal gücünü kullanarak işkence suçunu oluşturan fiili gerçekleştirmiş olması da gerekmektedir. Kamu görevlisinin şahsi davranışları ise işkence suçu kapsamında değerlendirilmemektedir.
Suçun mağduru herkes olabilir. Ancak mağdurun kamu görevlisi ile bağlantılı muhatap olmuş olması gerekmektedir.
İşkence Suçunun Cezası Nedir?
Herhangi bir kimseye karşı sürekli ve sistematik olarak onu bunaltıcı, zorlayıcı, fiziksel ya da ruhsal boyutta acı duymasına neden olan kimseler; işkence suçunu işlemiş olmaktan dolayı cezalandırılırlar. Söz konusu eylemin mağduruna ve eylem neticesinde ortaya çıkan sonuca göre sanığa verilecek cezanın miktarında artma söz konusu olacaktır.
İşkence suçunun cezası suçun en basit halinin işlenmesi halinde 3 yıl – 12 yıl arasında değişkenlik gösterir. Eğer işlenen suçun mağduru kanunda yer verilen kimselerden ise işkenceciye verilen ceza 15 yıla kadar çıkabilir. Yine suça ilişkin cezanın alt sınırı da 10 yıla kadar yükselecektir. İşkence eyleminin neticesinde ortaya çıkan halde netice sebebi ile ağırlaşma söz konusu ise sanığa verilecek ceza arttırılır.
HUKUKİ YARAR
İşkencenin uygulanması, bir toplumda adalete olan güveni zedelemekte olup; bu eyleme maruz kalan kişiler, bedenen ve ruhen de olumsuz olarak etkilenmektedirler. Yasal mevzuatımızda işkence suçuna yer verilmesinin birden çok hukuki yararı bulunmaktadır. Bunların başında insan onurunun koruması, kişinin vücut dokunulmazlığının koruması ve adalete olan inancın korumasını belirtebiliriz.
ZAMANAŞIMI SÜRESİ
İşkence suçunda TCK 94/6 hükmü uyarınca zamanaşımı süresi işlememektedir. Yani işkence suçunda zamanaşımı sebebiyle davanın düşmesi veya düşme kararı verilmesi hukuken mümkün değildir.
İşkence Suçunda Yetkili Mahkeme
İşkence suçu re’sen (kendiliğinden) takip edilen bir suçtur. Suçu işleyen kamu görevlisi olduğu için 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca ayrı bir yargılama usulüne tabidir. Görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir.
Eziyet suçunda yetkili mahkeme
Soruşturma ve kovuşturma re’sen yapılır, görevli mahkeme ise Asliye Ceza Mahkemesidir.
