Ceza Muhakemesinde Müsadere Nedir
Bir suçun işlenmesi nedeniyle bazı eşya ve kazançlara devlet tarafından el konulmasına; müsadere denir. Eşyanın veya kazancın devlet tarafından el konulması için bunların suçun konusu ile ilgili olması gerekir. İşlenmiş olan suçla ilgisi olmayan eşya ve kazancın müsadere edilmesi mümkün değildir.
Anayasa’nın 38. maddesi 9. fıkra hükmüne göre; “Ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez”. Anayasa’ya göre genel müsadere yasaktır. Yani suç işleyen kişinin tüm malvarlığına devlet tarafından el konulamaz.
Bir eşya veya kazancın müsadere edilmesi için savcının iddianamede buna yönelik olarak talepte bulunması gerekir. Aksi halde yapılan müsadere kanuna aykırı olacaktır.
Türk Ceza Kanunu’nda 2 çeşit müsadere düzenlenmiştir.
- Eşya Müsaderesi
- Kazanç/Para Müsaderesi
Eşya Müsaderesi
Bir suça ilişkin olarak eşyanın müsadere edilebilmesi için bazı şartlar vardır:
- Müsadere konusu eşya iyiniyetli 3. kişilere ait olmaması gerekir: Aslında suçla ilgili olan eşya kime ait olursa olsun müsaderesi yapılır. Ancak bu kişi iyiniyetli ise kanuna göre, müsadereye konu edilmez. Ceza hukukuna göre 3. kişinin iyiniyetli olması demek şudur; bu kişi eşyanın suçta kullanıldığını bilmeyen kişidir.
- Müsadere ancak kasten işlenen suçlarda uygulanabilir: Taksirle işlenen suçlara ilişkin kazanç ve eşya konusunda müsadere uygulanamaz.
- Kazancın veya eşyanın müsadere edilebilmesi için suçla arasında ilişki olması gerekir: bu durumda suçun işlenmesi sırasında kullanılan eşya veya suçun işlenmesi için tahsis edilen eşya müsadere edilebilir. Aynı zamanda suçtan elde edilmiş olan eşyanın da müsaderesi mümkündür. Ancak suçta kullanılmak üzere hazırlanmış olan eşya ve para ancak kamu güvenliği, kamu sağlığı veya genel ahlak açısından tehlikeli olması durumunda müsadere edilir.
- Müsadere uygulamasının orantılı olması gerekir: Suçta kullanılan eşyanın müsadere edilmesi halinde işlenen suça nazaran daha ağır sonuçlar doğuracağı ve bu nedenle hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığında, müsaderesine hükmedilmemesi gerekir.
- Eşyanın parasal değerinin müsadere edilmesi: Bazı durumlarda suçla ilgili olan eşyanın satılması, tüketilmesi veya yok edilmesi nedeniyle müsadere edilmesi mümkün olmayabilir. Bu durumda eşyanın parasal değerinin müsadere edilmesi gerekir.
- Yasak olan eşyanın müsadere edilmesi: Kanuna göre suç oluşturan eşyanın müsaderesi mümkündür. “Üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alım ve satımı suç oluşturan eşya, müsadere edilir.”
Kazanç Müsaderesi
Bir suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesi için sağlanan maddi menfaatler müsadere edilmesidir. Türk Ceza Kanunu’nun 55. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde hükmüne göre müsadere 4 şekilde yapılabilir:
- Suçun işlenmesi ile elde edilen maddi menfaatler,
- Suçun konusunu oluşturan maddi menfaatler,
- Suçun işlenmesini sağlamak için temin edilmiş maddi menfaatler,
- Suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesini sağlamak için temin edilmiş olan maddi menfaatlerin değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan ekonomik kazançların müsaderesine karar verilir.
Müsadere konusu maddi menfaate el konulamaması halinde parasal olarak karşılığı olan değeri müsadere edilir.
Ceza Muhakemesinde Müsadere Nedir
Stajyer Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
