Arabuluculuk Avantajları | Uzlaşma Ve Arabuluculuk
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk uyuşmazlıkların en bilinen ve en sık uygulanan barışçıl çözüm yollarından birisidir. Resmi bir çözüm yöntemi değildir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık hakkında taraflara yardımcı olma amacıyla çözüm sürecini etkinleştirmekte rol oynar. Arabuluculuk; zorunlu arabuluculuk ve ihtiyari arabuluculuk olmak üzere ikiye ayrılır.
İhtiyari arabuluculuk: Tarafların özel bir hukuk anlaşmazlığı sebebiyle ortaya çıkan sorunlarını mahkeme aşamasından önce çözmek amacıyla, kendi istekleri doğrultusunda arabulucu olan kuruma başvurma işleminde kullanılır.
Zorunlu arabuluculuk: Dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmasını zorunlu hale getiren kanun, iş hukukundan ve ticaret hukukundan kaynaklanan bazı uyuşmazlık konularının çözümlerinde kullanılır.
Arabuluculuk Şartları
-Türk vatandaşı olma
-Hukuk fakültesinden mezun olma
-Türk Ceza Kanunu m.53’te belirtilen süreler geçmiş olsa dahi kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık, gerçeğe aykırı bilirkişilik yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından mahkum olmama
-Mesleğinde en az beş yıl tecrübeli olma
-Terör örgütleriyle ilişkili bulunmama
-Arabuluculuk eğitimini tamamlama
-Adalet Bakanlığı tarafından yapılan yazılı sınavda başarılı olma.
Şartları sağlayan kişiler Bakanlıkça yapılan yazılı sınava girmelidir. Yazılı sınavda başarılı olanlar arabulucu olabilir.
Arabuluculuğun Avantajları
-Arabuluculuk insanlar arasındaki ilişkileri korur
-Arabuluculuk çabuk çözüm sağlar
-Arabuluculuk ekonomiktir
-Arabuluculuk gizlidir
-Arabuluculukta sürecin kontrolü tarafların elindedir.
Arabuluculuğun Temel İlkeleri
-İradi olma ve eşitlik ilkesi
-Gizlilik ilkesi
-Beyan ve belgelerin kullanılmaması ilkesi
Uzlaştırma Nedir?
Ceza hukukunda uzlaştırma, ceza soruşturması ve davasında tarafsız bir kimsenin arabuluculuğuyla uyuşmazlığın çözülmesi için suçun mağduru ve failinin iletişim kurduğu süreçtir. Uzlaştırma müzakereleri ve uzlaşma anlaşması, şartları varsa hem soruşturma aşamasında hem de kovuşturma aşamasında yapılabilir.
Uzlaştırma Kapsamına Giren Suçlar:
Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçlar.
Şikâyete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, Türk Ceza Kanununda yer alan;
Kasten yaralama (üçüncü fıkra hariç, madde 86; madde 88),
Taksirle yaralama (madde 89),
Konut dokunulmazlığının ihlali (madde 116),
Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması (madde 234),
Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239),
Tehdit suçu (m. 106/1)
Hırsızlık Suçu (m. 141)
Dolandırıcılık suçu (m. 157) vs.
Uzlaştırma Süreci Nasıl İşler:
Soruşturma aşamasında;
Cumhuriyet Savcısı, suçun işlendiği konusunda yeterli şüphe varsa suçun uzlaştırma kapsamında olup olmadığını değerlendirmek durumundadır. Uzlaştırma kapsamında olduğunu tespit ettiğinde soruşturma dosyasını uzlaştırma bürosuna göndermelidir.
Uzlaştırma bürosuna gönderilen dosya uzlaştırmadan sorumlu Cumhuriyet savcısı tarafından incelenir ve listede kayıtlı bir uzlaştırmacı görevlendirilir.
Kovuşturma aşamasında;
Kamu davası açıldıktan sonra dosyaya bakan mahkeme, suçun uzlaştırmaya tabi olduğunun tespit edilmesi ile dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir.
Uzlaştırmacı görevlendirildiği dosyada uzlaştırma evrakını teslim alır ve otuz gün içerisinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırır. Bu süre zarfında sonuçlandırılamazsa süre Cumhuriyet savcısının onayı ile en fazla yirmi gün daha uzatılabilir. Uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde tarafların imzalarını da içeren raporda, ne suretle anlaşıldığı ayrıntılı biçimde açıklanır.
Uzlaşma sonucunda şüphelinin edimini def’aten yerine getirmesi veya bila edim uzlaşılması halinde şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Kovuşturma aşamasında uzlaşma sağlanırsa davanın düşmesine karar verilir.
Uzlaşmanın sağlanması halinde uzlaştırma kapsamındaki suç nedeni ile tazminat davası açılamaz. Şüphelinin, edimini yerine getirmemesi halinde uzlaşma raporu veya belgesi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun md.38 gereği yazılı ilam mahiyetini haiz belgelerden sayılır.
Uzlaşma neticesinde verilen karar adli sicil kaydına işlemez.
Arabulucu ve Uzlaştırmacılıktaki Amaç
Arabuluculuktaki Amaç: İki tarafında istekleri göz önüne alınarak kendi isteklerine uygun bir çözüm bulmaktır.
Uzlaştırmadaki Amaç: Taraflar arasında iletişim kurmayı sağlayarak onarma ve iyileşme sağlamaya çalışmaktır. Yani Arabuluculuktan farklı olarak suçlu, mağdur farkı daha net gibi görünebilmektedir.
Arabulucu ve Uzlaştırmacının Rolü
Arabulucunun Rolü: Uyuşmazlığı iki tarafında kabul edebileceği şekilde bir anlaşmaya sevk etmesi, rehberlik etmesi ve yönlendirmesi işlemidir.
Uzlaştırmacının Rolü: Tarafların görüşmeye hazırlanması ve bu kapsamdaki gerçekçi isteklerin ortaya çıkmasına yardım etmesi toplantı yapmak yoluyla kişilere iletişim kurma cesareti kazandırması işlemidir.
Uzlaşma ve Arabuluculuk arasındaki fark nedir?
-Adından da anlaşılacağı gibi, uzlaştırma, arabuluculuktan çok daha resmi bir anlaşmazlık çözümü mekanizmasıdır.
-Tıpkı arabuluculukta olduğu gibi, uzlaştırıcının görüşü, uzlaştırma sürecinde ve savaşan taraflarda hiçbir fark yaratmasa da, uzlaştırıcının, olsa olsa arabulucu, arabulucu olan bir arabulucudan daha fazla yetkiye sahip olduğu konusunda halk arasında fikir birliği var gibi görünmektedir. savaşan taraflar arasında.
-Bir uzlaştırıcı aynı zamanda meseleleri karara bağlamaya çalıştığı alanda da uzmandır. Öte yandan, arabulucu, tarafların dostane bir çözüme ulaşmasını sağlamaya çalışırken iletişim ve müzakere tekniklerinde uzmandır.
-Uzlaştırıcı, ihtilaf halindeki taraflardan tavizler isterken, arabulucu tarafların kendi çıkarlarını ve ihtiyaçlarını daha iyi görmelerini sağlamaya çalışır.
Uzlaşma ve Arabuluculuk Arasındaki Benzerlikler
Hem uzlaşma hem de arabuluculuk, tartışmalı konuları ve bunların çözümlerini bulmaya çalışır. Bunlar, tarafların birbirleriyle rekabet etmek yerine kendi sorunlarına çözüm aradıkları, adli olmayan, çekişmeli olmayan süreçlerdir. Bunlar doğası gereği gönüllülük esasına dayanır, yani her iki taraf da anlaşmazlığa arabuluculuk veya uzlaşma sağlamalıdır.
