İkamet İzni Çeşitleri
Yabancılar Hukuku Nedir?
Yabancılar hukuku, bir devletin veya ülkenin bir ülkeye gelen yabancılar için uyguladığı kanunların oluşturduğu hukuk dalıdır. Yabancı, bulunduğu ülkenin hakimiyeti altındadır. Vatandaşı bulunduğu devletin diplomatik himayesine sahiptir. Yabancılar hukuku, kuralları ile milletlerarası antlaşmalarla tespit edilen haklardan daha az hak verilirse yabancının vatandaşı olduğu devlet diplomatik himaye yoluna başvurur.
Yabancı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi ifade eder. Ülkemizde uygulanacak olan hukuk kuralları yabancıların bağlı yani vatandaşı oldukları ülkelere göre farklılık göstermektedir. Bunun sebebi ise mütekabiliyet ilkesidir. Türk Yabancılar Hukuku, yabancıların Türkiye Cumhuriyeti’nde yabancı olmalarından dolayı tabi oldukları kısıtlamaları ve sahip oldukları hakları inceler.
Devletler, ülkelerine hangi haklarla veya şartla yabancı kabul edeceklerini özgürce sınırlayabilseler de bu konuda Uluslararası Anlaşmalar çerçevesinde de çeşitli sınırlandırmalara tabidirler.
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 28 Mart 2013 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, yabancıların Türkiye’ye giriş ve ikamet izinleri İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir.
Ülkemiz bulunduğu coğrafi konum göz önüne alındığında yaşanan olaylar sebebiyle göç merkezi haline gelmiştir. Bu nedenle de yabancılar hukuku fazlasıyla önem kazanmıştır. 1951 tarihli Mülteciler Hakkındaki Milletlerarası Sözleşme gereği, sadece Avrupa ülkelerinden gelenler mültecidir. Suriye’den gelenler mülteci değil, sözleşme kapsamında olmadıkları için sığınmacıdırlar. Sığınmacıların hukuki durumu ayrı bir yönetmelikle düzenlenmiştir.
Yabancıların Türkiye’ye girişleri ve ikamet izinlerine ilişkin olarak 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 28 Mart 2013 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, yabancıların Türkiye’ye giriş ve ikamet izinleri İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir.
Ülkemizde Yabancılar Hukuku’nun kaynakları
- Pasaport Kanunu,
- İskan Kanunu,
- Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun,
- Harçlar Kanunu,
- Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu,
- Türk Vatandaşlığı Kanunu,
Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da 90 günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni olması zorunluluğu bulunaktadır. İkamet izni başvurusu genel olarak yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki konsolosluklara yapılır. 6 ay içinde kullanılmaya başlanmayan ikamet izinleri geçerliliğini kaybeder.
İkamet izni çeşitleri 6458 sayılı kanunda düzenlenmiş olup, bu izin türleri;
a) Kısa Dönem İkamet İzni
b) Aile İkamet İzni
c) Öğrenci İkamet İzni
d)Uzun Dönem İkamet İzni
e) İnsani İkamet İzni
f) insan Ticareti Mağduru İkamet İzni şeklindedir.
Türkiye’de bağımsız olarak çalışacak yabancılara ise Türkiye’de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebilir.
4817 sayılı Kanunla yabancıların çalışma iznine ilişkin olarak bazı istisnai haller sayılmış olup, söz konusu istisnai hallerde yabancılara çalışma izni verilebileceği belirtilmiştir.
Yabancıların çalışma izni başvuru şekli, yabancının Türkiye’de ikamet iznine sahip olup olmadığına göre farklılık göstermekte olup, Türkiye’de geçerli en az 6 aylık ikamet izni bulunan yabancıların çalışma izni başvuruları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na; Türkiye’de geçerli en az 6 ay süreli ikamet izni bulunmayan yabancıların ise çalışma izni başvuruları ise bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti Konsoloslukları’na yapılmaktadır.
Sadece Türk Vatandaşlarının yapabileceği Avukatlık, Noterlik, Eczacılık vb. meslekler ise yasaklı mesleklerden sayılmakta olup, söz konusu mesleklere ilişkin yapılan çalışma izni başvuruları kabul edilmemektedir.
Mevzuatımızda Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Uluslararası İşgücü Kanunu, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve Yabancılara İkinci El Taşıt Satışı Hakkında Kanun gibi çeşitli kanun, ilgili yönetmelik ve düzenlemeler bulunmaktadır. Yabancılar Hukuku; Vatandaşlık Hukuku, Şirketler Hukuku, İhracat ve İthalat Hukuku, Aile Hukuku, Miras Hukuku, İş Hukuku, Turizm Teşvik Hukuku gibi pek çok hukuk dalı ile ilgili olması sebebiyle bir karma hukuk dalıdır.
Avukatlık ofisimizin yabancılar hukuku ve vatandaşlık ile ilgili hukuki yardım verdiği alanlar;
- Vatandaşlık başvurusu işlemlerinin takibi; Vatandaşlık başvurusunun reddi halinde uyuşmazlıkların çözümü ve iptal davalarının takibi,
- Çalışma ve oturma izni başvurularının takibi,
- Yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi,
- Yabancı mahkeme kararları ve hakem kararlarının tanınması ve tenfizi,
- Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Türkiye’de taraf olduğu davaların takibi ve icra işlemleri,
- Yabancıların Türkiye’de şirket kurması; devlet kurumları, ortakları, çalışanları ve müşterileri arasında gerçekleşecek sözleşmelerin düzenlenmesi ve uyuşmazlıkların çözümü,
- Yabancı gerçek veya tüzel kişilerin Türkiye’de gayrimenkul alım ve satımına ilişkin işlemlerinin takibi,
- Yabancı gerçek veya tüzel kişilerin Türkiye’de gayrimenkullerin kiralanması ve ilgili işlemlerin takibi ve uyuşmazlıkların çözümü,
- Yabancı gerçek kişilere Türkiye’deki miras hukukuna ilişkin danışmanlık hizmetleri verilmesi,
- Uluslararası sözleşmelerin ihtilaflı hükümlerinin yorumlanması.
- Vatandaşlık başvurusu işlemlerinin takibi; Vatandaşlık başvurusunun reddi halinde uyuşmazlıkların çözümü ve iptal davalarının takibi,
- Şirketlerin mavi ve beyaz yakalı yabancı işçi istihdamına ilişkin hukuki danışmanlık verilmesi,
- Çalışma ve oturma izni başvurularının takibi,
- Haklarında İdari gözetim kararı verilen yabancılar için davaların açılması, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruların yapılması,
- Haklarında sınır dışı kararı verilen yahut yurda giriş yasağı kararı verilen yabancılar için iptal davalarının açılması, Anayasa Mahkemesi nezdinde Bireysel Başvuruların yapılması,
- Yabancıların Türkiye’de şirket kurması; devlet kurumları, ortakları, çalışanları ve müşterileri arasında gerçekleşecek sözleşmelerin düzenlenmesi ve uyuşmazlıkların çözümü,
- Yabancı gerçek veya tüzel kişilerin Türkiye’de gayrimenkul alım ve satımına ilişkin işlemlerinin takibi,
- Yabancı gerçek veya tüzel kişilerin Türkiye’de gayrimenkullerin kiralanması ve ilgili işlemlerin takibi ve uyuşmazlıkların çözümü,
Yabancıların Türkiye’ye girişleri ve ikamet izinleri 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından değerlendirilmektedir.
İkamet İzni Çeşitleri
