Yabancıların Miras Hakları
Türk hukukuna göre; yabancı devlet vatandaşı olmak, mirasçı olmaya engel değildir. Miras bırakan Türk vatandaşı ise ve ölüm tarihi itibariyle mirasçıları arasında yabancı uyruklu olanlar varsa, yabancı uyruklu bu mirasçıların Türkiye’de bulunan bir taşınmazı miras yoluyla kazanabilmeleri için Türk Hukuku uygulanır.
Mülkiyet hakkı; Anayasanın temel hak ve hürriyetleri düzenleyen İkinci Kısmında yer almışken, bu temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması genel olarak Anayasa’nın 13’üncü maddesinde düzenlenmiştir. Yabancıların durumuyla ilgili olarak ise ayrı bir hüküm öngörülmüştür.
Buna göre; yabancılar için temel hak ve hürriyetlerin milletlerarası hukuka uygun olarak çeşitli kanunlarla sınırlandırıldığı görülmektedir.
Yabancıların taşınmaz mallar üzerindeki haklarıyla ilgili olarak çeşitli kanunlarda yer alan hükümlere bakıldığı zaman başta
Tapu Kanunu (m. 35) olmak üzere, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu (m. 9), Mukabele-i Bilmisil Kanunu (m. 1), Petrol Kanunu (m. 87), Endüstri Bölgeleri Kanunu(28), Turizmi Teşvik Kanunu (m. 8) ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nda (m. 3) yabancıların taşınmaz mallar üzerindeki haklarıyla ilgili hükümler yer almaktadır.
İlgili kanunların yanı sıra bu kanunlara dayanılarak çıkartılan yönetmelik, tebliğ, genelge gibi çeşitli mevzuat bulunmaktadır. Dolayısıyla yabancıların taşınmaz mallar üzerinde sahip olduğu hakların, bütün bu ilgili mevzuat dikkate alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
YABANCI UYRUKLU MİRASÇININ TÜRKİYE’DE GAYRİMENKUL EDİNİMİ VE MİRAS EHLİYETİ
Türk hukukunda yabancıların miras yoluyla taşınmaz edinmesine dair düzenlemeler genel olarak sağlar arası işlem yoluyla edinime paralellik arz etmektedir. Gerçek kişiler ve tüzel kişiler arasındaki ayrım miras yoluyla edinimde de net bir şekilde ortaya konulmuştur.
Gerçek kişilere yönelik düzenlemeler uzun yıllardır uygulama alanı bulsa da tüzel kişiler bakımından getirilen düzenlemeler gerçek kişilere kıyasla oldukça yenidir.
Bir ölüm olayında ilgili sürece dair herhangi bir yabancılık unsuru bulunması halinde MÖHUK m. 1 uyarınca olaya MÖHUK hükümleri uygulanması gerekmektedir. MÖHUK m. 20 uyarınca miras ölen kişinin milli hukukuna tabidir.
Bu durumda ölen kişinin yabancı olması halinde miras ölen yabancı kişinin milli hukukuna tabi olacaktır. Bu kuralın bir istisnası mevcuttur, o da Türkiye’de bulunan taşınmazlara ilişkindir. Madde 20 f. 1 c. 2 uyarınca terekedeki Türkiye’de bulunan taşınmazlar hakkında Türk hukuku uygulanır.
MÖHUK m. 20 f. 2’de mirasa uygulanacak hukukun kapsamı dışında tutulan haller belirtilmiştir. Buna göre, mirasın açılması sebeplerine, iktisabına ve taksimine ilişkin hükümler terekenin bulunduğu ülke hukukuna tâbidir.
Bu durumda 1. fıkrada belirtilen ve ölenin milli hukukunun ve Türkiye’de bulunan taşınmazlar bakımından Türk hukukunun uygulanacağı “miras” müessesesi mirasın açılma sebepleri, iktisabı ve taksimi dışında kalan, genel olarak miras hakları ve mirasın intikali olarak değerlendirilen kısımdır. Mirasçılık ehliyetinin de bu kapsam dahilinde olduğu kabul edilmektedir.
Mirasçılık ehliyeti, TMK’da mirasa ehliyet, hak ehliyeti başlığı altında m. 577’de düzenlenmiştir.
TMK m. 577 uyarınca TMK hükümlerine göre mirasa ehil olmayanlar dışındaki herkes mirasçı ve vasiyet alacaklısı olabilir. Bu maddeden yola çıkarak doktrinde miras ehliyetinin üç şarta bağlı olduğu kabul edilmiştir.
Bu şartlar; miras bırakan öldüğü anda hayatta olmak, mirasa ehil olmak ve mirastan yoksun bırakılma sebeplerinden birinin bulunmamasıdır.
Türk hukukunda yabancılık, kural olarak mirasçı olma ehliyetini ortadan kaldıran hallerden biri değildir.
1934 yılı itibariyle Türk hukukunda yabancıların taşınmazlar üzerindeki miras haklarına dair temel düzenleme Tapu Kanunu olmuştur.
Bu sebeple yabancılığın mirasçılık ehliyetine etkisi Tapu Kanunu hükümlerinin vasıflandırılması sonucunda ortaya çıkar.
Türk doktrinine ve Yargıtay kararlarına hakim olan görüşe göre Tapu Kanunu’nda yer alan sınırlamalar mirasçılık ehliyetine getirilen sınırlamalardır.
Yabancıların Miras Hakları
