Vadesi Gelmemiş Alacak İçin İhtiyati Haciz İstenebilir Mi?
İhtiyati Haciz Nedir?
Vadesi gelmiş olan bir para borcu için borçlunun mal kaçırmasının önüne geçmek için taşınır taşınmaz mallara mahkeme kararı ile el konulmasına denir. Ancak borcun rehinle teminat altına alınmamış olması gerekir. Yani alacaklı, borçluya icra takibi başlatmadan önce kendisini güvence altına alabilir.
İhtiyati haciz kararı sadece para alacakları için alınabilir.
İhtiyati haciz talep eden alacaklının teminat göstermesi gerekir. Teminat göstermesinin sebebi haksız çıkması halinde borçlunun veya diğer kişilerin uğradığı zararı gidermek içindir. Alacaklının haklı çıkması halinde teminatı iade edilir.
- Alacak mahkeme kararı ile varlığı kanıtlanmışsa teminat gösterilmesi gerekmez.
- Alacak mahkeme kararına dayanmıyorsa yani alacağın varlığı daha önce ispatlanmamışsa teminat gösterilmesi gerekir.
- Alacağın varlığı ilam niteliğindeki bir belgeye dayanıyorsa teminat gerekip gerekmediğine mahkeme karar verir.
Kısmi İhtiyati Haciz Nedir?
Mevzuatta kısmi ihtiyati haciz diye bir şey yoktur. Ancak uygulamada kısmi ihtiyati haciz yapılabiliyor. Alacak miktarının çok fazla olması halinde alacağın bir kısmı için ihtiyati haciz konabilir. Kısmi olarak haciz konmak istenmesinin sebebi masrafın az ödenmesidir.
İhtiyati Haciz Şartları Nelerdir?
İcra İflas Kanunu’nun 257. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, alacak için ihtiyati haciz kararı verilebilmesi için;
- Rehinle temin edilmemiş olması gerekir.
- Alacağın vadesi gelmiş olmalıdır.
- Para borcu söz konusu olmalıdır.
- Borç için icra takibi yapılabilir olması gerekir.
- Alacalı, ihtiyati haciz talebinde bulunması gerekir.
- Mahkemeden talep edilmesi gerekir. Ve talep edilirken alacağın varlığını kanıtlayacak somut deliller sunulmalıdır.
tüm bu şartların varlığıyla birlikte alacaklı, borçlunun yedinde veya üçüncü şahısta olan taşınır ve taşınmaz mallarını ve alacaklarıyla diğer
haklarını ihtiyaten haczettirebilir.
Vadesi Gelmemiş Alacak İçin İhtiyati Haciz İstenebilir Mi?
İlgili kanun maddesinin 2. fıkrasında bir istisna düzenlenmiştir. Kural olarak ihtiyati haciz kararı vadesi gelmiş borç için istenebilir. Ancak kanundaki bu halin oluşması halinde; vadesi gelmemiş bir borç için ihtiyati haciz talep edilebilir.
Vadesi gelmemiş borçtan dolayı yalnız aşağıdaki hallerde ihtiyati haciz istenebilir:
- Borçlunun muayyen yerleşim yeri yoksa,
- Borçlu taahhütlerinden kurtulmak maksadıyla mallarını gizlemeğe, kaçırmağa veya kendisi kaçmaya hazırlanır yahut kaçar ya da bu maksatla alacaklının haklarını ihlâl eden hileli işlemlerde bulunursa,
- Para borcu söz konusu olmalıdır.
- Mahkemeden talep edilmesi gerekir. Ve talep edilirken alacağın varlığını kanıtlayacak somut deliller sunulmalıdır.
- Borç için icra takibi yapılabilir olması gerekir.
- Alacalı, ihtiyati haciz talebinde bulunması gerekir.
İhtiyati Haciz Kararı Nasıl Talep Edilir?
İhtiyati haciz kararı verilmesi için alacaklının talebi gerekir. Alacaklı talebinde bulunurken mahkemeye alacağının varlığını kanıtlayacak deliller sunması gerekir. İhtiyati haciz kararı mahkemeye verilecek bir dilekçe ile talep edilmesi gerekir. Bu durumda hangi mahkemeden talep edileceği ise uyuşmazlığın konusuna göre değişmektedir. Örneğin, Taraflar tacirse Asliye Ticaret Mahkemesinden, tacir değilse Asliye Hukuk Mahkemesinden talep edilir. Ancak bu durum alacağın, uyuşmazlığın türüne göre de mahkemenin türü değişebilir.
Alacağın takibi bakımından yetkili olan icra dairesinin bulunduğu yerdeki mahkemeden (uyuşmazlığın konu olduğu mahkemeden) talep edilir.
İhtiyati Haciz Talebi Reddedilirse Ne Yapılır?
İhtiyati haciz talebi reddedilmişse karara karşı istinaf yoluna gidilebilir. İstinaf mahkemesinin vereceği karar kesindir. Yani bu karara karşı temyiz yoluna başvuru yapılmaz.
İhtiyati Haciz/ İhtiyati Tedbir Farkı
- İhtiyati haciz kararı alınan mallar, borçlu tarafından devredilebilir. Ancak devredilmesi ihtiyati haczin kalktığı anlamına gelmez. (İhtiyati Haciz)
- İhtiyati tedbir kararı alınan mal, borçlu tarafından devredilemez. (İhtiyati Tedbir)
- İhtiyati haciz kararı sadece para alacakları için alınabilir. (İhtiyati Haciz)
- Alacağın türü ne olursa olsun ihtiyati tedbir kararı alınabilir. (İhtiyati Tedbir)
- Borçlunun her türlü malı için haciz konulabilir. Malın alacakla ilgisi olmasına gerek yoktur. (İhtiyati Haciz)
- Sadece borçtan doğan mal için ihtiyati tedbir kararı alınabilir. (İhtiyati Tedbir)
- Alacaklı, haklı çıkarsa hacizli malın satışı yapılır ve paraya çevrilip, alacaklıya verilir. (İhtiyati Haciz)
- Davacı haklı çıkarsa tedbir kararı konulmuş olan mal kendisine devredilir. (İhtiyati Tedbir)
İhtiyati Haciz Kararına İtiraz
İhtiyati haciz kararına, borçlu tarafından itiraz edilmesi mümkündür. İcra İflas Kanunu 265. maddede düzenlenmiştir.
- Borçlu kendisi dinlenmeden verilen ihtiyatî haczin dayandığı sebeplere,
- mahkemenin yetkisine
- teminata karşı
İtiraz edebilir.
Haciz borçlunun huzurunda yapılmışsa haczin uygulanmasından itibaren 7 gün içerisinde itiraz edebilir. Aski halde haciz tutanağının kendisine tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde mahkemeye müracaatla itiraz edebilir.
İtiraz, haciz kararını veren mahkemeye yapılır. İtiraz sonucunda verilen karara karşıda İstinaf yoluna gitmek mümkündür. Ancak istinaf mahkemesinin vereceği karar kesindir. İstinaf mahkemesinin kararına karşı temyize gidilmez.
Borçlu Taşınır Mallarının Kendisinde Kalmasını Sağlayabilir Mi?
İhtiyati haciz kararı, borçlunun taşınır malları üzerinde uygulanacaksa borçlu teminat göstererek malların kendisinde kalmasını sağlayabilir. Yine borçlunun malı 3. kişinin elindeyse ve ondayken haczedilmişse borçlu teminat göstererek, malın alınmadan haczedilmesini sağlayabilir.
Teminat borç miktarını geçemez.
Vadesi Gelmemiş Alacak İçin İhtiyati Haciz İstenebilir Mi?
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
