Anonim Şirketlerde Esas Sözleşmenin Değişikliği Hatay
Anonim Şirketin kuruluşu Türk Ticaret Kanunu’nda irade beyanı esasına tabi kılınmıştır. Anonim şirketin kurulduğuna dair sergilenen irade beyanı esas sözleşme ile somutlaştırılır. Anonim şirketin esas sözleşmesi; şirketin bir nevi anayasasıdır. Esas sözleşmenin kanunda yer alan unsurlara göre düzenlenmesi gerekir. Şirketin yönetim şekli, sermayesi, ortakların durumu, pay sahipliği, yetki gibi konular esas sözleşmede yer almaktadır.
Esas sözleşmeye yeni hükümler eklenmesi yahut mevcut hükümlerin değiştirilmesi yahut bütün maddelerin değiştirilmesi esas sözleşmenin değiştirilmesi demektir. Esas sözleşmenin yapılması nasıl kanunda belirlenen usule göre yapılıyorsa değiştirilmesi de yine kanuna göre yapılmalıdır.
TTK MADDE 452- (1) Genel kurul, aksine esas sözleşmede hüküm bulunmadığı takdirde,
kanunda öngörülen şartlara uyarak, esas sözleşmenin bütün hükümlerini değiştirebilir; müktesep
ve vazgeçilmez haklar saklıdır.
İlgili maddede esas sözleşmenin değiştirilmesinde Genel Kurula tanınmış bir yetki vardır. Genel kurulun bu yetkisi devredilemez. Esas sözleşme değişikliği halinde gerekli durumlar oluşmuşsa verilen kararlara karşı iptal davası açılabilir.
Anonim Şirketler Esas Sözleşmenin Değiştirilmesinin Usulü
- Esas sözleşmenin değiştirilmesi için öncelikle yönetim kurulu tarafından değişiklik taslağı hazırlanmalıdır. Yönetim kurulu esas sözleşmenin değiştirilmesi için taslağı kendiliğinden hazırlayabileceği gibi genel kurulun önerisi üzerine de hazırlayabilir.
- Anonim şirketlerin esas sözleşmesinin değişikliği için izin alınması gerekmez. Ancak TTK madde 333’de istisnai olarak getirilmiş bir hüküm vardır. Bu hüküm kapsamında yer alan şirketlerin esas sözleşme değişikliğinde önce Gümrük Ve Ticaret Bakanlığından izin alması gerekir.
MADDE 333- (1) Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yayımlanacak tebliğle, faaliyet alanları belirlenip,
ilan edilecek anonim şirketler Gümrük ve Ticaret Bakanlığının izni ile kurulur. Bu şirketlerin esas sözleşme
değişiklikleri de aynı Bakanlığın iznine bağlıdır. Bakanlık incelemesi sadece kanunun emredici hükümlerine
aykırılık bulunup bulunmadığı yönünden yapılabilir. Bunun dışında hukuki konumu, niteliği ve işletme
konusu ne olursa olsun anonim şirketin kuruluşu ve esas sözleşme değişiklikleri herhangi bir makamın iznine
bağlanamaz.
- Yönetim kurulunun hazırlamış olduğu taslak, toplantıdan önce ilan edilmesi gerekir. Aynı zamanda sözleşme değişikliği için Gümrük Ve Ticaret Bakanlığından izin alması gerekiyorsa yine toplantıdan önce izin alınmalıdır. İlan genel kurulun toplantıya çağrısını da içerecek şekilde Ticaret Sicil Gazetesinde yapılır. Bu ilan genel kurulun toplanmasından en az 2 hafta önce yapılmalıdır.
- Esas sözleşmenin değiştirilmesi için genel kurul toplantısı yapılır. Esas sözleşmenin değişikliği kararları TTK 421’e göre yapılır. Bu madde hükmünde değişiklik için aranan nisaplar belirlenmiştir. Kanunda düzenlenmiş olan nisapların daha ağırı esas sözleşme ile kararlaştırılması mümkündür. Ancak kanunda belirtilenin daha altında kararlaştırılamaz.
MADDE 421- (1) Kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde,
esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel
kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı
nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı
için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. Bu
fıkrada öngörülen nisapları düşüren veya nispî çoğunluğu öngören esas sözleşme hükümleri
geçersizdir.
Bu madde hükmüne göre öngörülmüş olan nisaplar genel durumlar için geçerlidir. Maddenin devamında bazı durumlar için daha ağır nisaplar belirlenmiştir. Örneğin Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi veya İmtiyazlı pay oluşturulmasına daire yapılan değişikliklerde sermayenin tümünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin oybirliğiyle alınır. Daha ağır nisapların belirlendiği bu hallerde ilk toplantıda aranan çoğunluk sağlanamazsa 2. toplantıda aynı nisap söz konusu olur.
- Esas sözleşme değişikliği için verilen kararın Genel Kurul tarafından Türk Ticaret Siciline tescil ettirilmesi gerekir. Tescil işlemi gerçekleştikten sonra esas sözleşme değişikliğinin 3. kişilere karşı ileri sürülmesi mümkündür. ilan edilmesi gereken hususlar varsa ayrıca ilan yapılır. Aynı zamanda değişiklikler yine genel kurul tarafından şirketin internet sitesine konulur.
Anonim Şirketlerde Esas Sözleşmenin Değişikliği Hatay
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
