Evlat Edinme İçin Dava Açmak Zorunlu Mudur
Türk Medeni Kanunu’nun 315. maddesi gereğince, evlat edinme mahkeme kararıyla kurulur.
Madde 315- Evlât edinme kararı, evlât edinenin oturma yeri; birlikte evlât edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir. Mahkeme kararıyla birlikte evlâtlık ilişkisi kurulmuş olur.
Evlat Edinen ve Edinilende Aranan Şartlar?
Evlat edinende var olması gereken şartlar:
- Evli olmayan bir kişinin 30 yaşını doldurmuş olması gerekir.
- Evlat edinilenle arasında en az 18 yaş olması gerekir.
- Ayırt etme gücüne sahip olunması gerekir.
- vesayet altında (kısıtlı) ergin ve ayırt etme gücüne sahipse vesayet makamının ve denetim makamının izniyle evlat edinebilir.
- Evli olan kişiler ancak eşiyle birlikte evlat edinebilir. Ancak diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya
iki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlât edinmesinin mümkün olmadığını ispat etmesi hâlinde, tek başına evlât edinebilir. Tabi ki bu halde 30 yaşını doldurmuş olması gerekir. - Eşlerden biri, en az iki yıldan beri evli olmaları veya kendisinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşuluyla diğerinin çocuğunu evlât edinebilir.
- Kısıtlı veya ergin kişiler ancak şu şartlarla evlat edinilebilir:
- Evlat edinilecek kişinin altsoyunun açık rızası alınması gerekir.
- Bedensel veya zihinsel engeli sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç ve evlât edinen tarafından en az beş yıldan beri bakılıp gözetilmekte olmalıdır.
- Evlât edinen tarafından, küçükken en az beş yıl süreyle bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş olmalıdır.
- Diğer haklı sebepler mevcut ve evlât edinilen, en az beş yıldan beri evlât edinen ile aile hâlinde birlikte yaşamakta ise.
- Evlat edinecek olan kişi evli bir kimse ise ancak eşinin rızasıyla evlât edinilebilir.
Evlat Edinme İçin Dava Açmak Zorunlu Mudur?
Evlat Edinilende Aranan Şartlar
- Evlat edinilenin, evlat edinenden ez az 18 yaş küçük olması gerekir.
- Evlat edinilen küçük ayırt etme gücüne sahipse rızası olmadıkça evlat edinilemez. Rıza beyanın amacı küçük olsa dahi kişilik haklarından ileri gelir.
- Küçük ayırt etme gücüne sahip değilse ana ve babasının birlikte rızası aranır. Ancak bazı durumda ana ve babanın rızası aranmaksızın evlatlık ilişkisi kurulabilir:
- Ana ve babanın uzun zamanda beri nerde olduğu bilinmiyorsa,
- Ana ve babasının kim olduğu belli değilse,
- Ana ve baba ayırt etme gücünden yoksunsa,
- Ana ve baba küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yerine getirmiyorsa
- Evlat edinilen kişi evli ise eşinin de rızası alınması gerekir.
Anne Ve Babanın Evlatlık İçin Verdiği Rızayı Geri Alabilir Mi?
Anne ve baba tarafından verilen rıza 1 kereye mahsus olmak üzere geri alınabilir. Rıza tutanağa geçirilme tarihinden itibaren 6 hafta içerisinde geri alınabilir. Bu süre geçtikten sonra alınamaz. Eğer ki ana ve baba rızayı geri aldıktan sonra yeniden rıza verirlerse bu kesindir. Yani 2. kez rızanın geri alınması mümkün değildir.
Evlatlık İlişkisinin Hükümleri
- Anne ve babaya ait olan hak ve yükümlülükler evlat edinene geçer.
- Evlatlık ve onun altsoyu evlat edinene kan hısımı gibi 1. zümre mirasçısı olur. Ancak evlat edinen ve hısımları evlatlığa mirasçı olamaz.
- Evlatlık küçük ise evlat edinenin soyadını alır. Ergin olan evlatlık ise isterse soyadını alır.
- Eşler tarafından birlikte evlât edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlât edinen eşlerin adları yazılır.
- Evlâtlığın, miras ve başka haklarının zedelenmemesi, aile bağlarının devam etmesi için
evlâtlığın naklen geldiği aile kütüğü ile evlât edinenin aile kütüğü arasında her türlü bağ kurulur. - Ayrıca evlâtlıkla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı her iki nüfus kütüğüne işlenir.
- Evlât edinme ile ilgili kayıtlar, belgeler ve bilgiler mahkeme kararı olmadıkça veya evlâtlık istemedikçe hiçbir şekilde açıklanamaz.
Evlat Edinme Davası Nerede Açılır?
Evlatlık ilişkisinin kurulabilmesi için mahkeme kararı gerekir. Bunun için de dava açılması gerekir.
- Kişi tek başına evlat edinecekse yerleşim yerindeki aile mahkemesinde dava açılabilir.
- Eğer eşler birlikte evlat edinecekse eşlerin yerleşim yerinde dava açılabilir.
Evlat edinme davasında her türlü durum ve koşulların değerlendirilmesi ve araştırma yapılması gerekir. Evlat edinenin ve edinilenin dinlenmesi gerekir. Aynı zamanda hakim uzmanların görüşünü de alması gerekir. Araştırmada özellikle evlât edinen ile edinilenin kişiliği ve sağlığı, karşılıklı ilişkileri, ekonomik durumları, evlât edinenin eğitme yeteneği, evlât edinmeye yönelten sebepler ve aile ilişkileri ile bakım ilişkilerindeki gelişmelerin açıklığa kavuşturulması gerekir. Evlât edinenin altsoyu varsa, onların evlât edinme ile ilgili tavır ve düşünceleri de değerlendirilir. Nitekim Yargıtay vermiş olduğu bir kararda araştırmanın eksik yapılması, evlat edinenin çocuklarının tavır ve düşüncelerinin dinlenmemesi sebebiyle kararı bozmuştur.
- 2. Hukuk Dairesi 2009/16480 E., 2010/18718 K.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun Evlat edinme kararı vermeden önce hakime araştırma yükümlülüğü getiren 316. maddesine göre Evlat edinmeye, ancak esaslı sayılan her türlü durum ve koşulların kapsamlı biçimde araştırılmasından, Evlat edinen ile edinilenin dinlenmelerinden ve gerektiğinde uzmanların görüşünün alınmasından sonra karar verilir. Araştırmada özellikle Evlat edinen ile edinilenin kişiliği ve sağlığı, karşılıklı ilişkileri, ekonomik durumları, Evlat edinenin eğitme yeteneği, Evlat edinmeye yönelten sebepler ve aile ilişkileri ile bakım ilişkilerindeki gelişmelerin açıklığa kavuşturulması gerekir. Evlat edinenin altsoyu varsa, onların Evlat edinme ile ilgili tavır ve düşünceleri de değerlendirilir.
Aynı Kanunun 305. maddesinin ikinci fıkrasında da “
“Evlat edinmenin her halde küçüğün yararına bulunması ve Evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi de gerekir.”
” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyada mevcut nüfus kaydına göre davacının çocuklarının, yukarıda sözü edilen hükümler uyarınca tavır ve düşünceleri ile yararlarının değerlendirilemediği görülmüştür.
Evlat Edinme İçin Dava Açmak Zorunlu Mudur?
Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
