Gümrük Nedir | Gümrük Avukatı 2023
Bir ülkeden ihraç edilen yada bir ülkeye ithal edilen herhangi bir eşyadan yürürlükteki Gümrük Kanunları’na bağlı kalınarak alınan vergi, resim veya harçtır. Gümrük kavramı, tüm bu işlemlerin yapıldığı bölge için de kullanılmaktadır. Türkiye’de gümrük kurumu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın denetimi ve sorumluluğu altında çalışır.Dolayısıyla yürürlükteki mevcut gümrük kanunları bu bakanlık tarafından denetlenmektedir.
Gümrükleme Nedir?
Her devletin bağımsız ve kendilerine ait olan gümrük bölgeleri vardır. Bu gümrük bölgelerinde ithalat ve ihracata konu olan tüm ürünlerin giriş çıkışları kontrol altına alınır. Bu işlem her devlet tarafından bağımsız ve uluslararası kurallara uygun olarak gerçekleştirilir. Yani devletler bu işlemlerinde birbirlerine karşı adil ve güvenilir olmalıdır ki ticaretin ana temalarından biri de budur.
Devletler arasındaki bu işlemlerde ithal edilen ürünlerin gümrükleme işlemlerinden geçmesine ithalat gümrük izni denir. Aynı şekilde ihracata konu olan ürünlerin gümrükleme işlemlerine tabi olmasına da ihracat gümrük izni denir. Gümrükleme, devletlerin sınırlarında tüm bu ürünlerin giriş çıkışlarında yaptığı iş birliğine ve işlemlere verilen addır. Gümrükleme işlemi devletler için çok önemli bir yere sahiptir.
Gümrükleme Ne İşe Yarar?
Gümrükleme işlemi ülkeler için hayati bir öneme sahiptir. Çünkü bu işlem ile devletler arasında yapılan ticarete konu olan ürünlerin sınırlardan içeriye girmesinden önce yapılan kontrol amaçlı işlemlerdir. Bu işlemlerin hiç yapılmaması durumunda ülkeye girecek olan ürünlerden ve ticaret mallarından hiçbir şekilde kar elde edilemeyecektir.
Gümrükleme işlemleri ile devletler arası gerçekleştirilen ticaretin merkezi olan ürünlerin sınırlar içerisine girmesi kayıt altına alınır, düzenlenir ve denetlenir. Gümrük işlemlerinin uygulanmaması durumunda ilgili ülkenin sınırları içerisine girecek olan ürünlerden hiçbir paydaş kar elde edemez.
Bunun yanı sıra gümrükleme ile ülkeye giren tüm ürünlerin takibi rahatlıkla sağlandığı için güvenlik zaafiyetleri minimuma indirgenecektir. Ülkelerin, toplumun huzuru ve barışı için ülkeye giren malların denetime tabi tutulması büyük bir öneme sahiptir.
Gümrük bölgeleri ülkeler için bir sınır hattı belirtmektedir ve ülkelerin uluslararası saygınlığına gümrükleme bölgeleri ve işlemleri katkı sağlamaktadır.
Ayrıca gümrükleme işlemi ülkenin uluslararası alanda saygınlığını kazanmasında da büyük rol oynayabilir. Çünkü sınırlarından kolaylıkla her türlü kişinin ve ürünün geçebildiği ülkeler egemenlik unsurlarında tam hakimiyet sağlayamaz.
Gümrükleme İşlemleri Neleri Kapsar?
Esasen, gümrüklü gözetimi altında bulunan eşya, Gümrük Kanunu’nda belirlen “gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma” tabi tutulur. Bu işlemler; eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması, bir serbest bölgeye konulması, imhası, yeniden ihracı veya gümrüğe terk edilmesidir. Gümrük işlemleri tanımı bu işlemleri kapsar.
Ülkelere yurtdışından giren neredeyse tüm ürünler gümrük kanunlarında yer alan “gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma” tabi tutulur. Bu işlemler eşyanın;
– bir gümrük rejimine tabi tutulması
– bir serbest bölgeye konulması
– imhası
– yeniden ihracı
– veya gümrüğe terk edilmesidir.
Gümrükleme Aşamaları Nelerdir?
Gümrükleme aşamasında genellikle gümrük müşavirleri müşterilerine yardımcı olmakta ve yol göstermektedirler. Fakat basit bir şekilde açıklamak gerekir ise gümrükleme aşamaları şu şekildedir;
Malların üretiminin tamamlanması, paketlenmesi ve gönderim için uygun hale getirilmesi,
Nakliye organizasyonunun sağlanması,
Konteynerlerin yüklenilerek malların yükleme limanına nakil edilmesi,
İhracat yapacak olan ülkenin gümrük mevzuatına uygun gerekli tüm belgelerin hazırlanması,
Sevkiyat için gümrük beyannamesinin doldurulması,
İhracatçı ülkenin gümrük idaresi nezdinde malların muayenesinin yapılması
Malların ihracat yapan ülkenin gümrük bölgesinden ayrılarak ihracat gümrük beyannamesi ile işlemlerin sona ermesi.
Gümrük Vergisi Nedir?
4458 Sayılı Gümrük Kanunda yer alan tanımı ile Madde ⅜ ; “Gümrük vergileri” söz grubu, ilgili kanun ve mevzuat uyarınca eşyaya, ürüne uygulanan ithalat ve ihracat vergilerinin tamamını veyahut eşyanın Türkiye’ye ithali ya da ülkemizden ihracı sebebiyle gümrük idareleri tarafınca alınan vergilerdir.
Gümrük Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Gümrük vergileri, ticari işlemler için ithalatta gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre İthalatta CIF Kıymet ( Eşya Bedeli + Navlun ( Uluslararası taşıma ücreti ) + Sigorta ) üzerinden hesaplanır.
Gümrük İşlemlerini Kimler Takip Edebilir?
Gümrük işlemlerini; başkasının adına ve hesabına hareket eden doğrudan temsilciler (firma temsilcileri) ile kendi adına ancak başkasının hesabına hareket eden dolaylı temsilciler yani gümrük müşavirleri takip edip sonuçlandırabilirler.
Gümrükleme İşleminde Kullanılan Belgeler Nelerdir?
Gümrükleme işleminde işlemin ve taşınan malın tipine, taşınma şekline göre değişebilen çok fazla belge vardır. Bu belgeler aşağıda listelenmiştir.
– Gümrük Beyannamesi: İhracatta, Gümrük Mevzuatı’na bağlı kalınıp doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafının onayı sonrasında gümrük idaresine sunulan belgedir. Bütün gümrükleme işlemlerinde beyannamenin bulunması esastır. Beyanname ilgili işlemin kimliği niteliğindedir.
– A.T.A Karnesi: Ürünlerin herhangi bir gümrük vergisi uygulanmadan geçici kabulüne imkan veren ve ulusal gümrük belgesi yerine kullanılabilen belgedir.
– Analiz Raporu: Biyokimyasal tahliller gerektiren, özellikle gıda ve kimyasal maddeler için gerekli olan “güvenlidir” raporudur.
– A.TR. Dolaşım Belgesi: Türkiye ile Avrupa Birliği’nde serbest dolaşımda bulunan eşyanın Katma Protokol’de öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesi için ihracatı yapan ülkelerin yetkili kuruluşları tarafından düzenlenen belgedir.
– Bitki Sağlık Sertifikası: Bitki veya bitkisel ürünlerin tehlikeli hastalık, zararlı maddeler, ilaç kalıntıları içermediği ve haşereden korunmuş olduğunu gösteren belgedir. Tarımsal ihracat ve ithalat işlemlerinde zorunlu belgelerden biridir.
– Çeki Listesi: Eşyaların yüklendiği taşıtlar itibariyle her birim, paket, konteynır ağırlığının ayrıntılı olarak gösterildiği değerler listesidir.
– Koli/Ambalaj Listesi: İhraç edilecek ürünlerin ambalajı, her bir kutu, balya veya çuvalın detaylı içeriği ve yüklenecek kolilerin boyutları ve ağırlığı gibi sayısal bilgiler içeren listedir.
– EUR.1 Dolaşım: EFTA Ülkeleri (İzlanda. Lihtenştayn. Norveç, İsviçre), Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalamış olan diğer ülkeler ile ticarette ve Türkiye’nin Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde imzaladığı anlaşma kapsamı ürünlerin ticaretinde düzenlenen ve geçişlerde ayrıcalık sağlayan belgedir.
– Ticari Fatura: Satılan malın cinsi, adı, miktarı, birim satış fiyatı ve toplam bedeli gibi mala özgün bilgileri gösteren mahallinde tanzim edilen belgedir. İthalat işlemine ait kesin fatura denilebilir.
– Proforma Fatura: Satıcı tarafından alıcıya sunulan bir fiyat teklifi ya da ön fatura niteliğindedir. Ödeme işlemi henüz tamamlanmamış mallar için doğrulama niteliği taşır.
– Konsolosluk Faturası: İhracatçı firmanın malını ihraç edeceği ülkenin konsolosluğundan temin edeceği boş fatura formunu doldurarak konsolosluğa tasdik ettiği faturalardır.
– Tasdikli Fatura: Satıcı tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın, ithalatçı ülkenin konsolosluğu tarafından onaylanması işlemleri sonrasında tasdikli fatura ortaya çıkar.
– Navlun Faturası: Navlun satıcı tarafından ödendiğinde düzenlenen taşıma ücretini de içeren faturadır. Navlun tutarı mal bedelinin içinde gösterilebildiği gibi ayrı bir madde olarak da gösterilebilir. İthalat işlemindeki lojistik faturası denilebilir.
– Gözetim Belgesi: Ticareti yapılan malın satış sözleşmesinde belirlenen koşullara uygun olup olmadığını göstermek için genelde tarafsız bir gözetim şirketi tarafından hazırlanan belgedir.
– Helal Belgesi: İslam ülkelerinin dışarıdan et, hayvan satın alımında talep ettikleri, kesimlerin veya yetiştirmelerin islami kurallara uygun olduğunu gösteren belgedir. – Sevk Belgesi (Konşimento): İhracatçı ile nakliyeye konu olan malları belli bir noktadan diğerine taşıyacak olan lojistik şirketi veya ekibi arasında yapılan taşıma sözleşmesidir.
– Deniz Konşimentosu: Denizyolu ile taşımacılıkta ilgili malların taşınmak üzere teslim alındığını ya da yüklendiğini kanıtlayan belgedir.
– Karayolu Taşıma Belgesi: Gümrük mallarının nakliyeci firma veya nakliyeyi yapan bağımsız kişi tarafından istenilen yere lojistiğinin sağlanması üzere teslim alındığını gösteren bir belgedir.
– Karma Taşıma Belgesi: İlgili malların taşınmasında birden fazla taşıma aracı gerekliliği söz konusu olduğunda taşıyıcı tarafından yükletene verilen ve malların teslim alındığı yerden varış yerine kadar taşınacağını gösteren belgedir.
– Menşe Şehadetnamesi: Dış ticarete konu malların menşeini yani üretildiği ülkeyi gösteren belgedir.
– Özel Menşe Şehadetnamesi (Form AU): Genel Preferanslar sisteminin sağladığı tavizli gümrük oranlarından yararlanılması için preferans tanıyan ülkelere yapılacak ihracatta düzenlenen menşe şehadetnamesidir.
– Radyasyon Analiz Belgesi: Tarım ürünlerinin kabul edilebilir orandan daha fazla radyasyon içermediğini, üretimde doğal yolların koşuldan fazla terk edilmediğini kanıtlayan belgedir.
– Sigorta Poliçesi: Sigortalı ile sigorta firması arasında yapılan sözleşme uyarınca sigortaya konu olan malın risklere karşı sigorta edildiğini, tarafların hak ve sorumluluklarını gösteren belgedir.
– Tır Karnesi: 1959yılında Cenevre’de imzalanan TIR sözleşmesine (Transit International Routier) üye olan ülkeler arasında uluslararası nakliyat yapan araçlar için kullanılan belgedir.
– Havayolu Taşıma Senedi (Hava Konşimentosu): Havayolu şirketlerince düzenlenen malların taşınmak üzere teslim alındığını gösteren belgedir.
Gümrük Kanunu Nedir?
Gümrük Kanunu temel olarak dış ticaret işlemleri sırasında firmaların uyması gereken kurallar bütününe verilen isimdir. Ülkemizde ilk olarak 1999 yılında uygulamaya geçen gümrük kanunu, bunun ardından 2009 yılında güncellenerek günümüzde kullanılan halini almıştır. Gümrük Kanunu’nun temel amacı, yönetmeliklerde öngörülen konuları düzenlemek ve dış ticaret işlemlerinin daha profesyonel ve kurallara uygun işlemesini sağlamaktır. Günümüzde kullanılan Gümrük Yönetmeliği, 18 Haziran 2009 tarihinde değişikliğe uğramıştır. Yapılan değişiklikler ise 5911 sayılı Kanun çerçevesinde uygulanmaktadır.
Gümrük Nedir | Gümrük Avukatı 2023
