Nafakanın Artırılması Davası
Nafakanın Artırılması Davası Nedir Neden Açılır?
Nafakaya hükmedilen tutarın artırılması davası, aile hukuku kapsamında gündeme gelen davalar arasında yer almaktadır. Boşanma davasının sonucunda karşı taraftan nafaka talebinde bulunan eş, boşanmanın gerçekleşmesinin akabinde hayat standardında yaşadığı düşüşün sonuçlarını hafifletmek için nafaka artırılması isteminde bulunabilmektedir.
Nafakanın artırılması talebine ilişkin gündeme gelen taleplerin ve ihtiyaçların hukuki düzenlemesi, Türk Medeni Kanunu’nda yapılmıştır. Buna göre Türk Medeni Kanunu’nun 176. maddesinin 4. fıkrasında yer alan hükümlere göre; “Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.” denilmektedir.
Dolayısıyla yukarıda belirttiğimiz sebeplerden ötürü nafaka miktarının kişilerin ihtiyacını karşılama konusunda yetersiz kalması halinde hukuken arttırılması mümkün kılınmaktadır.
Nafaka artırım davası şartları kapsamında, nafakaya hükmedilmesinin ardından nafaka ödeyen kişinin maddi durumunda artış olması ya da tam tersi olarak nafaka alacaklısı olan hak sahibinin maddi durumunun nafaka bedelinin belirlendiği dönemdeki durumdan daha da kötüleşmiş halde olması durumunda yetkili mahkeme hakimi nafakanın artırılması hükmüne varabilmektedir.
Bu olasılıkların dışında bir de hakkaniyet olgusundan bahsetmek gerekmektedir. Zira hakkaniyet duygularını göz önünde bulundurma yetkisi ve sorumluluğu bulunan hakim, bu uygulama dahilinde nafakanın artırılmasına karar kılabilmektedir.
Nafakanın Artırılması İçin Aranan Hukuki Şartlar
Nafaka artırım talebinin hukuki açıdan değerlendirilmeye tabi tutulması için hakim tarafından birtakım hallerin mevcut durumda oluşmuş olmasına dikkat edilmektedir. Söz konusu haller;
Nafaka alacaklısı olan hak sahibinin, paranın alım gücünün değişmesi durumunda ihtiyaçlarının artması ve bu ihtiyaçları karşılama konusunda zor durumda kalması
Mevcut nafaka tutarının nafaka alacaklısının giderlerini karşılamaya yetmemesi
Nafaka borçlusunun ekonomik gücünde artış yaşanması ve gelirinin yükselmesi
gibi hakkaniyet şartlarını gündeme getirebilen durumlardır.
Bu tür durumların oluşması halinde nafaka artırım davası cevap dilekçesi hazırlanarak, yetkili mahkemeye sunulması durumunda nafaka miktarının güncel ihtiyaçları karşılayabilecek seviyeye çıkartılması için hukuki girişimler yapılabilmektedir.
Nafaka Artırım Davasının Hukuki Dayanağı
Nafaka alacağına ilişkin yargılama süreci hakimin mevcut nafaka miktarını, nafaka artırımı için gösterilen sebepleri delilleriyle birlikte değerlendirmesi sonucunda karara bağlanır.
Türk Medeni Kanunu madde 176’ya göre “Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.”
Bu madde ile nafaka artırım talebinde bulunan kişi sürekli aynı mağduriyetleri yaşamasın diye nafakaya hükmedilen ilk kararda veya nafaka artırımına ilişkin kararda nafaka alacağının her yıl belli oranda artırılmasına dair hüküm koyulabilir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihadına göre nafaka artırımı yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) doğrultusunda yapılmaktadır. Böylece yıllık ekonomik verilere göre değişkenlik gösteren bir endeksin uygulanması ile kişilerin nafaka konusunda mağduriyetler yaşamasının önüne geçilmiştir.
Nafakanın Artırılması Davası Yetkili Mahkeme
Yetkili mahkeme hakiminin, nafakanın artırılması yönünde bir hükme varabilmesi için öncelikle ilgili mahkemeye nafaka artırım istemli dava açılması gerekmektedir.
Nafakanın artırılması davası yetkili mahkeme hukuk kurallarımıza göre Aile Mahkemesi olarak kabul edilmektedir.
Bununla birlikte nafakanın artırılması talebiyle dava açacak olan hak sahibinin ikamet ettiği yerde yetkili aile mahkemesi bulunmaması durumunda söz konusu davalar Sulh Hukuk Mahkemeleri’nde görülebilmektedir.
Nafaka artırımlarında yetkili hakimin değerlendirme kriterleri, Yargıtay kararları doğrultusunda oluşmaktadır. Zira nafaka artış oranları, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yılın belirli dönemlerinde açıklamış olduğu Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) kapsamında belirlenmektedir.
Ancak söz konusu kurumun kamuoyuna duyurduğu oranlar değişmez artış oranları olarak kabul edilmemektedir. Dolayısıyla bu oranlar göz önünde bulundurularak nafakanın miktarının belirlenmesinde ekonomik şartlarda oluşan diğer değişimler de gündeme getirilmektedir. Tüm bu değerlendirmelerin ardından hakim nafakanın artırılması yönünde hükme varabilmektedir.
Hâkimin, nafakanın artırılması yönünde karar verebilmesi için nafaka artırım istemli dava açılması gerekmektedir. Bu davada yetkili mahkeme nafaka alacaklısının oturduğu yerde bulunan Aile Mahkemesidir.
Nafaka artırım davası açacak kişilerin, nafaka artışı taleplerinin yerine getirilebilmesi için gerekçelerini mahkemeye sunmaları gerekmektedir. Bu noktada, kişiler tarafından öne sürülecek olan gerekçeler birbirinden farklılık gösterecektir.
Gösterilen bu gerekçeler karşısında hâkim, öncelikle tarafların ekonomik ve sosyal durumlarında değişiklik olup olmadığını belirleyecek bunun için de taraflardan konu ile ilgili delilleri toplayacak, gerekirse ilgili kurum ve kuruluşlardan bilgi alacak, uzman görüşüne başvuracak ve nafakayı günün koşullarına göre yeniden değerlendirip bir karar verecektir.
Türk Medeni Kanunu’nun 176. ve 330. maddeleri uyarınca, nafaka artırım davası açacak kişiler, mahkemeden nafaka miktarının ileriki yıllardaki artış oranının belirlenmesini de talep edilebilirler. Böylelikle, kişiler sürekli olarak tekrar tekrar dava açma zahmetinden, emek sarfından ve masraf yapmaktan kurtulabilmektedirler.
Nafaka artış oranları, Yargıtay kararları doğrultusunda mahkemelerce, Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıklamış olduğu Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) doğrultusuna belirlenmektedir. Fakat, bu oranlar değişmez artış oranları olarak kabul edilmeyip, ekonomik şartlarda oluşabilecek değişimlere göre de artış oranı üzerinde bir nafaka artırımı gerçekleştirilebilmektedir.
Nafaka davası ne kadar sürer?
Nafaka Davası (241 Gün) sürmesi öngörülmektedir.
Nafaka artışı geriye donuk alınır mı?
Nafaka yükümlüsü nafakasını ödemediği takdirde aleyhine icra takibi başlatılabilir. İcra takibi başlatılması dava açılma tarihinden itibaren hükmedilen iştirak nafakasını geriye dönük olarak talep edilebilir. Birikmiş nafaka alacağı için başlatılan icra takibi sonrasında gerekli işlemler icra üzerinden yapılacaktır.
Nafakanın Artırılması Davası
